Οι εκδόσεις ΠΛΕΣΣΑ κυκλοφορούν δύο νέες συγγραφικές δουλειές του Διονύση Ν. Μουσμούτη, συγγραφέα και εκδότη του μηνιαίου περιοδικού Ιστορία, με τίτλους «ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗ ΖΑΚΥΝΘΟ TON 19o AIΩΝΑ» (2 τόμοι) και «ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΡΡΕΡ, Η “ΣΚΟΤΕΙΝΗ” ΠΕΡΙΟΔΟΣ (1850-1857)».
«ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗ ΖΑΚΥΝΘΟ TON 19o AIΩΝΑ»
Τόμος A΄, σελ.: 426, Τόμος Β΄ σελ.: 576
Η ιστορία του θεάτρου της Ζακύνθου, με πολλές άγνωστες πληροφορίες για το θέατρο της Επτανήσου, όλον τον 19ο αιώνα, από το 1801 έως το 1900, μέσα από άγνωστες πηγές, ανέκδοτα ιταλικά αρχεία, ιταλικό Τύπο, ανέκδοτα έγγραφα από το αρχειοφυλακείο Ζακύνθου, ανέκδοτη αλληλογραφία, αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου Ζακύνθου, κ. ά.
H θεατρική ζωή του Teatro dei Filopatrii, Teatro dei Parnassiani, του θεάτρου «Απόλλων» και του θεάτρου «Φώσκολος». Κάθε χρονιά παρουσιάζεται σχολαστικά, με αναλυτικά σχόλια για τις παραστάσεις των μελοδραμάτων (διανομές –κριτικές). Εκτός του λυρικού θεάτρου παρουσιάζεται επίσης η παρουσία του θεάτρου πρόζας με αναλυτικές πληροφορίες για όλους τους θιάσους.
Όλα αυτά συνοδεύονται από άγνωστη εικονογράφηση της εποχής (απεικονίσεις και φωτογραφίες καλλιτεχνών, αδημοσίευτα αρχιτεκτονικά σχέδια του θεάτρου «Φώσκολος» από τον Τσίλλερ, φωτογραφίες της Ζακύνθου καθώς και άλλο σπάνιο συνοδευτικό υλικό, πάνω από 400 φωτογραφίες).
Γραμμένο με τις μεθοδολογικές επιλογές και προδιαγραφές της θεατρικής ιστοριογραφίας δεν περιορίζεται αποκλειστικά στο παραστασιολόγιο και την τεκμηρίωσή του, αλλά αναλύει και κομβικά έργα του δραματολογίου, τις παραστάσεις του ερασιτεχνικού θεάτρου, ακόμα και θεάματα του λαϊκού θεάτρου, ώστε να θέτει νέα standards τόσο στην ιστοριογραφία του επτανησιακού θεάτρου όσο και στο ιστορικό της διάδοσης και καλλιέργειας της ιταλικής όπερας στα ελληνικά αστικά ελληνικά κέντρα· πέραν τούτου όμως είναι ακόμα και ένα κεφάλαιο της ιστορίας της ιταλικής όπερας στη διάδοση και καλλιέργειά της σε όλη την Ευρώπη, ακόμα και στις πολιτισμικές περιφέρειες στα νοτιοανατολικά της Γηραιάς Ηπείρου.
Η παραστασιογραφία περιλαμβάνει το επαγγελματικό και ερασιτεχνικό θέατρο, δίνει πληροφορίες για το μελόδραμα και το θέατρο πρόζας, για θεατρικά κτήρια και σχήματα, την οργάνωση των θιάσων και παραστάσεων, τη νομοθεσία και τους θεατρικούς κανονισμούς, τις εργολαβίες του impresario, για τη μουσική ζωή και τα μπαλέτα, αλλά και για λαϊκά και δημοφιλή θεάματα όπως παλαιστές, μάγους, μαριονέτες, ταχυδακτυλουργούς, ιπποδρόμια, tombola, τον πρώιμο κινηματογράφο, πανοράματα κτλ., ακόμα και για παραστάσεις σχολικού θεάτρου.
Πρόκειται για μοναδικό έργο που ανάλογό του δεν έχει παρουσιαστεί στην ελληνική βιβλιογραφία.
Ο συγγραφέας Διονύσης Ν. Μουσμούτης αναφέρει σχετικά με το έργο του:
«H σύγχρονη έρευνα, εκτός από τα δημοσιεύματα του τοπικού Τύπου της εποχής, δεν διαθέτει σχεδόν καθόλου άλλο υλικό τεκμηρίωσης για να μας βοηθήσει να γνωρίσουμε την πορεία του θεάτρου στη Ζάκυνθο. Η ύπαρξη, παράλληλα, θεατρικών προγραμμάτων και φωτογραφιών σε ελληνικά κρατικά ή ιδιωτικά αρχεία είναι σχεδόν μηδενική. Σε όλα τούτα συνετέλεσε η καταστροφή της Ζακύνθου από τους σεισμούς του 1953, οπότε και κάτι να είχε απομείνει δεν έτυχε αξιοποίησης.
Η έρευνά μου ξεκίνησε το 1998, προ εικοσαετίας, και το 2000 παρουσίασα ένα τόμο που αφορά την θεατρική δραστηριότητα στη Ζάκυνθο την πρώτη δεκαπενταετία του 20ού αιώνα. Η συνέχεια που είχα ανακοινώσει τότε άργησε πολύ να έρθει. Και η συνέχεια ήταν ο 19ος αιώνας. Θα επισημάνω ότι έπεται και η ολοκλήρωση του 20ού αιώνα, με ημερομηνία λήξης το 1953.
Η έλλειψη πηγών και τα πρόχειρα έως τώρα δημοσιεύματα με οδήγησαν να ανατρέξω και να ερευνήσω εκτός Ελλάδας πηγές, κυρίως στην Ιταλία. Εν προκειμένω ιταλικές εφημερίδες και περιοδικό Τύπο, αλλά και γαλλικές και γερμανικές, καθώς και περιηγητικά κείμενα, επίσημα έγγραφα και αλληλογραφία, συμβόλαια και θεατρικοί κανονισμοί. Αποτέλεσμα τούτου είναι το μικρό νησί του Σολωμού και του Κάλβου να αναδεικνύεται ως εφάμιλλος τόπος καλλιέργειας της τέχνης του Διονύσου και την ιταλικής όπερας όχι μόνο με άλλα ελληνικά αστικά κέντρα σαν την Ερμούπολη και την Πάτρα αλλά και με συγκρίσιμες πόλεις της απέναντι Ιταλίας.
Εν ολίγοις θα το χαρακτήριζα ως έργο ζωής και ελάχιστη προσφορά στην ταλαιπωρημένη και τουριστικά κακοποιημένη τα τελευταία χρόνια ιδιαίτερη πατρίδα μου Ζάκυνθο.»
«ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΡΡΕΡ
Η “ΣΚΟΤΕΙΝΗ” ΠΕΡΙΟΔΟΣ (1850-1857)»
Ο Παύλος Καρρέρ (1829-1896), ένας από τους σημαντικότερους Επτανήσιους συνθέτες του 19ου αιώνα, είναι ουσιαστικά ο πρώτος συνθέτης που συνέδεσε το όνομά του με τη συστηματική προσπάθεια δημιουργίας εθνικής όπερας στην Ελλάδα του 19ου αιώνα. Στα επτά χρόνια της παραμονής του στο Μιλάνο, από το 1850 έως το 1857, εργάστηκε, δραστηριοποιήθηκε και δοκιμάστηκε καλλιτεχνικά στη σκηνή ενός από τα μεγαλύτερα θέατρα της απαιτητικής – σοβινιστικής μουσικά– Ιταλίας, αυτής του θεάτρου Carcano.
Η περίοδος αυτή, καθοριστική στη διαμόρφωσή του ως συνθέτη, είναι η λιγότερο γνωστή και χαρακτηρίζεται αρκετά “σκοτεινή”, εφόσον λείπουν τα φύλλα των απομνημονευμάτων του που την αφορούν. Οι αυτοβιογραφικές σελίδες του διακόπτονται απότομα με την άφιξή του στο Μιλάνο και συνεχίζονται το 1856.
Με την όπερα Dante e Bice έκανε την αρχή, το πρώτο του βήμα όμως έγινε με την Isabella d’ Aspeno, που πρωτοπαίχτηκε στην Κέρκυρα το 1854 και ανέβηκε τον Απρίλιο του επόμενου έτους στο Μιλάνο. Η επιτυχία της τον οδήγησε στη σύνθεση της Rediviva, που γνώρισε ακόμη μεγαλύτερη επιτυχία από την Isabella d’ Aspeno. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια της ιταλικής περιόδου, με την καλοπροαίρετη σε γενικές γραμμές κριτική που του επιφυλάχθηκε, τη ζεστή στο σύνολό της υποδοχή του κόσμου και τις δικές του συνεχείς προσπάθειες και βελτιώσεις στην τεχνική, κατόρθωσε, αν όχι να καθιερωθεί, σίγουρα να γίνει σταδιακά αποδεκτός από τον απαιτητικό μουσικό κόσμο της Ιταλίας.
Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ
O Διονύσης Ν. Μουσμούτης, συγγραφέας, κριτικός, εκδότης και διευθυντής του μηνιαίου περιοδικού Ιστορία, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1960.
Έχει δημοσιεύσει από τα τέλη της δεκαετίας του 1970, σειρά μελετημάτων και άρθρων που αφορούν τα νεοελληνικά γράμματα, την ιστορία και το θέατρο καθώς και είκοσι βιβλία. Μελετήματα, δοκίμια και κριτικές του έχουν δημοσιευθεί σε περιοδικά, εφημερίδες, πρακτικά συνεδρίων, επετειακούς και αφιερωματικούς τόμους, συλλογικά έργα κ.ά.
Έχει εκλεγεί στα Δ. Σ. πολλών εταιρειών, πολιτιστικών φορέων, επιστημονικών σωματείων και οργανισμών.
Το 2011 βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών με το Βραβείο Δοκιμίου του Ιδρύματος Ουράνη για το βιβλίο του Ούγκο Φόσκολο, Ιστορικά και βιογραφικά παραλειπόμενα.
