Στην εποχή των γκρίζων φεγγαριών που βιώνουμε, η Ελλάδα μας ευτυχώς, καταφέρνει ακόμη να διαθέτει ασφαλή σημεία, στα οποία με αληθινή αγάπη , κυοφορεί με ευλάβεια, την ελπίδα για ένα διαφορετικό και πιο φωτεινό αύριο. Ένα από αυτά τα πολύτιμα σημεία, υπέπεσε στην αντίληψη μας. Η πυξίδα της ψυχής μας λοιπόν, οδήγησε τα βήματα μας, μέχρι την πόρτα του Εθνικού Ωδείου Χαλανδρίου. Εκεί, μας περίμενε ακόμη μια υπέροχη έκπληξη. Η γνωριμία μας, με την διευθύντρια του. Κυρίες και κύριοι,σας παρουσιάζουμε μια συνέντευξη καρδιάς, με την ξεχωριστή, κυρία Μαρία Κανατσούλη – Παπαδιαμάντη.
-Σας ευχαριστούμε πάρα πολύ κυρία Μαρία Κανατσούλη – Παπαδιαμάντη, τόσο για την αποδοχή της πρόσκλησης μας,που αφορά σε αυτήν την συνέντευξη, αλλά όσο και για την ευγενική σας φιλοξενία εδώ, στο Εθνικό Ωδείο Χαλανδρίου.
-Να σας ευχαριστήσω από μεριάς μου και εγώ, που μου δίνετε την ευκαιρία για αυτήν την συνάντηση.
1. Θα έλεγα λοιπόν να ξεκινήσουμε με μια μικρή αναφορά, στην ιστορία του Ωδείου το οποίο και διευθύνετε.
-Ευχαρίστως. Το Ωδείο μας, ξεκίνησε το 1942, ουσιαστικά μέσα στον πόλεμο. Το ίδρυσαν ο Μανώλης Καλομοίρης, ο εθνικός μας συνθέτης και η μητέρα μου, Ασπασία Κανατσούλη. Συνεπώς, σε ώρες δύσκολες, απελπισίας και φόβου θα έλεγα, αυτοί οι δυο άνθρωποι, δώσανε μιαν ακτίνα αισιοδοξίας, μέσα από την μουσική. Εκείνος λοιπόν ο πρώτος σπόρος έπεσε σε γόνιμο έδαφος και φύτρωσε. Τώρα, 76 χρόνια μετά, έχουμε πια προχωρήσει, έχουμε ορχήστρες, χορωδίες μικρών και μεγάλων, διαθέτουμε τμήματα για μουσικά όργανα, ενώ παράλληλα διδάσκουμε και μπαλέτο.
2. Το Εθνικό Ωδείο Χαλανδρίου, στεγάζεται σήμερα σε δυο τριώροφα κτήρια, πλήρως εξοπλισμένα. Ας μιλήσουμε αν θέλετε λίγο πιο συγκεκριμένα σχετικά με τις δραστηριότητες που αυτό, περιλαμβάνει;
-Αρχικώς να σας πω , ότι διδάσκονται όπως ανέφερα και προηγουμένως, μουσικά όργανα. Παρέχουμε την δυνατότητα για εκμάθηση πιάνου, εγχόρδων, πνευστών, ενώ βασικό μέλημα μας, είναι τα παιδιά μέσα από την μουσική, να μπορέσουν κυρίως, να εκφραστούν. Πιστεύουμε ότι η μουσική τελικά, διαπλάθει τόσο μουσικά, όσο και πνευματικά. Βλέπετε, είναι μια προσπάθεια που πρωτίστως απαιτεί μεγάλη συγκέντρωση. Προϋποθέτει δε ουσιαστικά, σύνδεση όλων των δεξιοτήτων των παιδιών.
Ταυτόχρονα βοηθάει στην ανάπτυξη και της εξυπνάδας αλλά και της συναισθηματικής τους ισορροπίας. Εκτός από τα μαθήματα που γίνονται με πολύ αγάπη , με δασκάλους που διαθέτουν εξειδίκευση στο εξωτερικό, με γνώση, με ενθουσιασμό, κάνουμε ταυτόχρονα και πάρα πολλές εκδηλώσεις, δημόσια. Καθώς η δουλειά που γίνεται μέσα στην τάξη δοκιμάζεται, τελικά, αναδεικνύει την αξία της , εκεί που υπάρχει παρουσία κοινού. Ως εκ τούτου, έχουμε πολλές συναυλίες «της αγκαλιάς» όπως επιλέγω να τις λέω , οι οποίες λαμβάνουν χώρα μέσα στο Ωδείο, κατά την διάρκεια όλης της χρονιάς.
Ταυτόχρονα, έχουμε και συναυλίες που γίνονται σε άλλους, επιλεγμένους χώρους. Στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στη Βιβλιοθήκη ”Λίλιαν Βουδούρη”, καθώς και στην αίθουσα του κολεγίου Αθηνών. Είχαμε ακόμη, εμφανίσεις στο Θέατρο Ρεματιάς εδώ στο Χαλάνδρι, στην Αρχιεπισκοπή, στην Γερμανική εκκλησιά, ενώ θέλω να τονίσω ότι κάθε φορά, υπάρχει και μια θεματική ενότητα, την οποία τοποθετούμε αρμονικά, στον εκάστοτε χώρο. Πιστεύουμε άλλωστε, ότι έτσι δημιουργούμε τους μέλλοντες καλλιτέχνες, οι οποίοι με αυτόν τον τρόπο, δοκιμάζουν την ψυχραιμία τους, την αυτοσυγκέντρωση τους , αλλά τελικά και το κατά πόσο έχουνε δουλέψει σωστά, όλο το διάστημα που προηγήθηκε.
3. Πιστεύετε ότι αποτελεί σήμερα, ευρύτερα ο πολιτισμός, μιαν απάντηση, απέναντι στην κρίση των αξιών που διέρχεται η εποχή μας;
-Θα σας έλεγα ίσως ότι είναι η μόνη απάντηση. Μην ξεχνάμε ότι έχει παρέλθει πια η εποχή της ευμάρειας, που ήταν λίγο επιφανειακή, λίγο ματεριαλιστική και τώρα έχουμε μια ηρεμία και μια συγκέντρωση, προκειμένου να δούμε λίγο τα πράγματα πιο βαθιά, μέσα στην ίδια την ψυχή μας. Είναι καιρός να κάνουμε πράγματα που μας ικανοποιούν, που να είναι δημιουργικά, και η τέχνη μας προσφέρει, έναν ιδανικό τέτοιο χώρο. Το παιδί λοιπόν σήμερα, για να επανέλθω στους μαθητές μας, προσπαθεί, διαβάζει, παρουσιάζει και μέσα από το χειροκρότημα του κοινού, κατά την διάρκεια των εκδηλώσεων, αποκτά ”φτερά”. Αντιλαμβάνεται δηλαδή με τον πιο ουσιαστικό τρόπο, ότι ο κόπος του αποδίδει. Γενικά πάντως, πιστεύω ότι στην εποχή της κρίσης και της μιζέριας, η τέχνη αποτελεί το πιο αποτελεσματικό αντίδοτο.
4. Ακούγεται συχνά, ότι η μουσική δεν είναι, παρά μια διεθνής γλώσσα. Τι πιστεύετε ότι μπορεί να μας πει αυτή η γλώσσα σήμερα, πέρα από τα έτσι κι αλλιώς, διαχρονικά μηνύματά της;
-Για αρχή θα σας έλεγα ότι η μουσική, αγγίζει βαθιά την ίδια την ψυχή του ανθρώπου. Ως εκ τούτου, είναι σίγουρα διεθνής. Δεν υπάρχουν σύνορα η δυσκολίες, που θα την αναχαιτίσουν. Φυσικά παίζουν ρόλο και τα είδη της μουσικής. Υπάρχει για παράδειγμα, η νεολαία που επιλεγεί πιο έντονα ακούσματα, η πιο ”επαναστατικά” αν θέλετε. Ταυτόχρονα όμως υπάρχει κι ένα άλλο τμήμα της, που έχει μια πιο σοφιστικέ κατεύθυνση. Μια κατεύθυνση πιο έντεχνη, η πιο ‘’δουλεμένη’’ . Όλοι όμως τελικά, αγαπούν την μουσική και αυτό είναι το ευχάριστο!
5. Ποια είναι τα συναισθήματα σας, καθώς παρακολουθείτε την εξελικτική πορεία ενός μαθητή σας;
-Είναι αλήθεια ότι νιώθω πολύ περήφανη! Λάβετε υπ’ όψιν σας, ότι υπάρχει μια ιδιαιτερότητα με εμάς τους καθηγητές μουσικής. Στο σχολείο γενικώς, σχεδόν κάθε χρόνο, οι καθηγητές, αλλάζουν. Εμείς όμως αντίθετα,για πολλά χρόνια κρατάμε τον μαθητή κοντά μας. Δηλαδή, προκαταρκτική , κατώτερα και μέση εκπαίδευση που μπορεί να διαρκεί, μέχρι και έξι χρόνια. Ο δάσκαλος εδώ, ζει αγκαλιά με το παιδί και πλάθει τον χαρακτήρα του. Όταν λοιπόν δημιουργηθεί ανάμεσα τους το κατάλληλο κλίμα, τότε έρχεται και το επιθυμητό αποτέλεσμα. Ο διδάσκων βλέπετε έχει να ”δώσει”, ο μαθητής έχει να ”πάρει” και κάπως έτσι, η προσπάθεια, εξελίσσεται.
6. Με τους γονείς των παιδιών,υπάρχει συνεργασία;
-Ειδικά οι νέοι γονείς σήμερα, θα έλεγα ότι διαθέτουν ποιότητα. Συγκεκριμένα ήρθε μια μαμά χθες και μου είπε με πολύ χαρά, πως πέρασε την Κυριακή της. Είχε επισκεφτεί την λυρική του ιδρύματος ”Σταύρος Νιάρχος”, και μου μίλησε με αληθινό ενθουσιασμό για τα δρώμενα εκεί. Για την έκθεση Λαζαρίδη , για κάποιο κονσέρτο πιάνου, ενώ απόλαυσε και έναν υπέροχο περίπατο στον εξαιρετικό αυτό χώρο. Γενικά, μου άφησε την αίσθηση ότι αφιέρωσε τον χρόνο της δημιουργικά. Θα έλεγα, σαν να έκανε ένα μπάνιο στην κουλτούρα. Έχουμε λοιπόν την χαρά αυτόν τον καιρό, να έχουμε τέτοιους γονείς, οι οποίοι πολύ συνειδητά προσφέρουν στα παιδιά τους την μόρφωση της μουσικής και πιστεύουνε σε αυτήν τους, την επιλογή. Yπάρχει λοιπόν με τους γονείς, μιαν άψογη συνεργασία.
7. Θα έλεγα ότι ίσως είναι η πλέον κατάλληλη στιγμή, προκειμένου να σας ζητήσω να πούμε δυο λόγια, σχετικά με τους ιδρυτές του Εθνικού Ωδείου Χαλανδρίου. Ασφαλώς αναφέρομαι στις εξέχουσες προσωπικότητες των Μανώλη Καλομοίρη και Ασπασίας Κανατσούλη.
-Ασφαλώς! Κοιτάξτε, είχανε ένα κοινό σημείο αυτοί οι δυο άνθρωποι. Αγαπούσαν πολύ, ταυτόχρονα, τα παιδιά και την μουσική. Ο Καλομοίρης τον οποίον γνώρισα, καθώς εκείνος ερχόταν και έκανε εξετάσεις στο Ωδείο. Πρόσφερε αληθινά, πολύτιμες υπηρεσίες, γράφοντας μουσική για πολύ μικρά παιδιά. Υπάρχει η σειρά ”Για τα Ελληνόπουλα”, πρώτη, δεύτερη και τρίτη, ενώ εισήγαγε τους μικρούς μαθητές, στα ακούσματα τα Ελληνικά, μέσα από την έντεχνη μουσική. Για τη Ασπασία Κανατσούλη θα σας πω, ότι ήταν μια δασκάλα με το δέλτα κεφαλαίο. Η ”μεγάλη μαμά” , όπως την αναφέρουν μέχρι σήμερα, όσοι είχαν την τύχη την ζήσουν από κοντά. Όλοι δε, την συζητάνε για την προσφορά της την κοινωνική, αλλά και την διδασκαλική. Τα παιδιά τα λάτρευε! Δεν ξεχώρισε δε ποτέ, εκείνα του Ωδείου, από τα φυσικά της παιδιά. Αυτό αποτελεί άλλωστε και μια παρακαταθήκη για το Ωδείο μας καθώς πιστεύουμε ακράδαντα, ότι το παιδί, πρέπει να είναι πρωτίστως, ευτυχισμένο. Ασφαλώς, ο δρόμος της μουσικής δεν είναι πάντοτε εύκολος. Δίνουμε ωστόσο στον μαθητή, την ευκαιρία να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες και να βγει νικητής.
8. Ποιες είναι οι οδηγίες που δίνετε στους καθηγητές του Ωδείου σας, ως κατεύθυνση διδακτικής φιλοσοφίας;
-Σαν ωδείο, πιστεύουμε στην αυστηρότητα,με αγάπη. Στην διδασκαλία με τρυφερότητα. Αυτά τα παλαιότερα, με τους αυστηρούς και άτεγκτους δασκάλους, που όμως δεν ήταν μέσα στα σύγχρονα ακούσματα, δεν τα πιστεύουμε. Όπως σας είπα και πιο πριν, τα παιδιά μας, τα παίρνουμε από πολύ μικρά κοντά μας. Ίσως κι από πέντε η τεσσάρων ετών. Ξεκινάμε με την μουσική προπαίδεια και μετά προχωρούν στα όργανα ή στις χορωδίες. Κάνουν τα θεωρητικά, ετοιμάζονται για τα πανεπιστήμια, ενώ εμείς παρακολουθούμε όλη τους την εξέλιξη και ακριβώς για αυτό, έχουμε καταλήξει στο ότι μόνο όταν πλησιάσεις το παιδί και κατανοήσεις την ψυχοσύνθεση του αλλά και τον τρόπο της σκέψης του, μπορείς να το βοηθήσεις αποτελεσματικά, στο να ακολουθήσει τον δρόμο της μουσικής.
9. Μιλήσαμε ως εδώ, για το παρελθόν και το σήμερα του Ωδείου. Πως όμως , οραματίζεστε το μέλλον του;
-Ευχή μας είναι, όλοι οι μαθητές μας να λάμψουν και να γίνουν ολοκληρωμένοι καλλιτέχνες και άνθρωποι. Θα σας πω ένα παράδειγμα. Ανεβάσαμε όπερα, μπαλέτο , σολίστ, χορωδία, όταν γιορτάσαμε τα 70 χρόνια του Ωδείου μας. Σίγουρα προσπαθούμε να καλλιεργούμε και τελικά να προβάλουμε ξεχωριστά, τις δεξιότητες και το ταλέντο του κάθε παιδιού μας.
Πιστεύω, ότι όλοι τελικά οφείλουμε να είμαστε κοινωνοί της χαράς της τέχνης. Ίσως όμως , θα ήταν λίγο μονότονο για κάποιον να περιμένει έως και δέκα χρόνια σπουδών, προκειμένου να ζήσει την ευτυχία μιας συναυλίας και μέσα από αυτήν, να εισπράξει την ηθική ανταμοιβή της προσπάθειας του. Το χειροκρότημα του κοινού.
10. Κλείνοντας θα ήθελα να σας ρωτήσω κάτι ακόμη. Υπάρχουν κάποιες προγραμματισμένες εκδηλώσεις που μπορούμε να αναμένουμουμε στο εγγύς μέλλον, από το Εθνικό Ωδείο Χαλανδρίου;
-Ναι βέβαια. Βρισκόμαστε άλλωστε στο χρονικό ενδιάμεσο, μιας σειράς τέτοιων εκδηλώσεων. Είχαμε μια εκδήλωση στο Μέγαρο των Φίλων της Μουσικής στις 29 Μαρτίου, ενώ τώρα ετοιμαζόμαστε για τις 24 Ιουνίου, για το θέατρο του κολεγίου Αθηνών. Πρόκειται για ένα μεγάλο γκαλά χορού και μουσικής. Εκει φιλοδοξούμε να συναντηθεί το σύγχρονο τραγούδι με άλλες μορφές τέχνης όπως μπαλέτο, κλασικό και σύγχρονο. Άλλωστε, προσπαθούμε πάντοτε να βρισκόμαστε μέσα στις ευαισθησίες των παιδιών κι έτσι να τα τραβήξουμε σε νέες δημιουργίες , στο να γνωρίσουν τον εαυτό τους, άλλα και όλα όσα η τέχνη μπορεί τελικά, να περιέχει σαν μόρφωση.
-Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για την ευγένεια αλλά και για την φιλοξενία σας,εδώ στον πολύ όμορφο και ιδιαίτερο χώρο,του Εθνικού Ωδείου Χαλανδρίου.
-Θα ήθελα κι εγώ να σας ευχαριστήσω. Είναι τιμή μου που συνομιλήσαμε.
