Ένα αφιέρωμα στην Αλίκη Βουγιουκλάκη και στο Μάνο Χατζιδάκι δεν θα μπορούσε να ξεκινήσει καλύτερα από αυτό που είχε πει ο «μέγιστος» συνθέτης για την Εθνική μας Σταρ: «Η χούντα θα αναφέρεται στη τηλεόραση ίσως μόνο την επέτειο του Πολυτεχνείου. Η Βουγιουκλάκη θα μπαίνει στα σπίτια μας κάθε μέρα, εκπροσωπώντας η παμπόνηρη την εποχή της αθωότητας του ελληνικού σινεμά».
Μια σχέση που ξεκίνησε από το πατάρι του Λουμίδη
Αλίκη και Μάνος…Σχέση αγάπης, σεβασμού και αλληλοεκτίμησης. Εκείνη τον λάτρευε και εκείνος με τη σειρά του, αν και διατηρούσε αποστάσεις από το υλικό που έγραψε για χάρη της, τη θαύμαζε κι ας μη της το ‘λεγε πάντα. Η πρώτη φορά που συνεργάστηκαν ήταν το 1959 όταν ο Μάνος γράφει τη μουσική και τα τραγούδια της σχολικής κωμωδίας «Το Ξύλο βγήκε απ’ τον Παράδεισο». Είχε προηγηθεί η πρώτη συνάντηση τους στο πατάρι του Λουμίδη (καλλιτεχνικό στέκι της εποχής).
Το “Γκρίζο Γατί” και ο πρώτος χρυσός δίσκος στην Ελλάδα
Όταν εκλήθη ο Μάνος Χατζιδάκις να γράψει τη μουσική για τα τραγούδια της ταινίας στους ρυθμούς του Τσα-Τσα, δε γνώριζε καθόλου το μουσικό αυτό είδος. Ζήτησε να ακούσει κάποιες παρόμοιες επιτυχίες της εποχής κι έτσι βγήκαν οι μοναδικές αυτές μελωδίες.
Τα δύο τραγούδια της ταινίας, «Το Γκρίζο Γατί» (στο τραγούδι, ο σεναριογράφος και σκηνοθέτης Αλέκος Σακελλάριος έπαιζε το φυσαρμόνικα που ακούγεται) και το «Έχω ένα Μυστικό» κυκλοφόρησαν σε δισκάκια 45 στροφών και έγιναν ανάρπαστα, πουλώντας κοντά στα 100.000 αντίτυπα. Γεγονός το οποίο αποτελεί σταθμό στην ελληνική δισκογραφία, αφού απονεμήθηκε ο πρώτος χρυσός δίσκος στην Ελλάδα από τον διευθυντή της ολλανδικής δισκογραφικής εταιρίας «Philips».
Τα γυρίσματα του τραγουδιού «Γκρίζο γατί» πραγματοποιήθηκαν στο Σχοινιά διήρκεσαν τρεις μέρες και στη συνέχεια αποτέλεσε τον «ύμνο» για τα παιδιά των επόμενων γενεών Ελλήνων.
Μεγάλες Κινηματογραφικές επιτυχίες
Θα ακολουθήσει η ταινία «Το Κλωτσοσκούφι», όπου ο Μάνος θα γράψει δύο ακόμη χαριτωμένα τραγουδάκια (παιδικά θα έλεγα εγώ), το ομώνυμο και το «Σπουργιτάκι μου». Το 1960 είναι η χρονιά της «Μανταλένας». Μια νησιώτικη ηθογραφία σκηνοθετημένη αριστουργηματικά από το Ντίνο Δημόπουλο, γυρισμένη στην Αντίπαρο, επάνω σε σενάριο του Αντιπαριώτη Γιώργου Ρούσσου.
Ο Μάνος Χατζιδάκις έστειλε στην Αλίκη τα τραγούδια “Θάλασσα Πλατιά” και “Μέσα σ’αυτή τη Βάρκα“, γραμμένα σε μαγνητοταινία με τη φωνή της Νανάς Μούσχουρη. Το αρχικό γύρισμα έγινε με τα πρωτότυπα τραγούδια και όταν επέστρεψαν στην Αθήνα αντικαταστάθηκε η φωνή της Νανάς Μούσχουρη με της Αλίκης. Τραγούδια διαχρονικά που στο πέρασμα τόσων δεκαετιών γνώρισαν τόσες επανεκτελέσεις.
Η συνεργασία τους θα συνεχιστεί και το 1961 στις ταινίες «Η Αλίκη στο Ναυτικό» και «Η Λίζα και η Άλλη». Από αυτές τις ταινίες θα βγουν τα σουξέ: «Ο Γλάρος», «Τράβα Μπρος», «Ο Γαϊδαράκος» και «Ξημερώνει».
Την ίδια εποχή στη δισκογραφική αγορά θα βγει και ο δίσκος 45 στροφών «Η Αλίκη τραγουδά για σας» (FidelityEP 8007), με 4 τραγούδια. Το «Ρικοκό» του Τάκη Μωράκη και τα: «Έχω ένα Μυστικό», «Το Γκρίζο Γατί» και το «Μια περιπέτεια στη Νότιο Καρολίνα» , το τελευταίο ως δώρο αλλά και ως επισφράγιση της καλής τους συνεργασία.
Το κομμάτι περιέχεται μόνο στον δίσκο αυτό και δεν ακούστηκε ποτέ σε κανένα φιλμ, γι’ αυτό άλλωστε δεν κατάφερε ποτέ να γίνει περισσότερο γνωστό. Παραμένει όμως υπέροχο.
Το μυστικό της ταινίας “Το Ξύλο βγήκε απ΄τον Παράδεισο”
Σύμφωνα με όσα μου ανέφερε ο κ. Βασίλης Νικολαΐδης (απόλυτος γνώστης του έργου του Χατζιδάκι) το «Μια περιπέτεια στη Νότιο Καρολίνα» γράφτηκε για να το ερμηνεύσει η Αλίκη στο “Ξύλο…”, στη σκηνή της εκδρομής. Ωστόσο τελικά εμείς είδαμε στην οθόνη το “Νιάου Νιάου βρε Γατούλα” και το άλλο τραγούδι απλά μπήκε σε ένα δισκάκι 45 στροφών με άλλα τρία τραγούδια της Αλίκης και έτσι πέρασε στη δισκογραφία.
Θεατρικές Συνεργασίες
Θεατρικά η πρώτη συνεργασία τους ήταν στην παράσταση «Οδός Ονείρων» (Θέατρο Μετροπόλιταν), το καλοκαίρι του 1962. Η Αλίκη ερμηνεύει τραγούδια του συνθέτη και παίζει στο νούμερο «Το όνειρο της Οθόνης» με τη Ρένα Βλαχοπούλου.
Τη χειμερινή περίοδο η Αλίκη δέχεται τη πρόταση του Γιώργου Χέλμη. Της προσφέρει το μεγαλύτερο θέατρο της χώρας, το «Κοτοπούλη-Ρεξ», και τη μυθώδη, για την εποχή εκείνη, αμοιβή των 120.000 δραχμών το μήνα. Εγκλωβισμένη στην εικόνα της ξανθιάς ναζιάρας γυναίκας η Εθνική μας Σταρ, επιλέγει να δοκιμάσει τις δυνάμεις της στο θέατρο σε κάτι διαφορετικό.
Ανέβασε με τον δικό της θίασο το έργο του Μπέρναρ Σω «Καίσαρ και Κλεοπάτρα», σε σκηνοθεσία Αλέξη Σολομού και μουσική Μάνου Χατζιδάκι. Η Αλίκη εμφανίζεται επί σκηνής με μαύρα μαλλιά, το κοινό της γυρνάει τη πλάτη και οι σχέσεις της ηθοποιού με το συνθέτη δοκιμάζονται.
Το δυσεύρετο σάουντρακ της ταινίας «Aliki My Love»
Η αποτυχία της ξενόγλωσσης ταινίας «Aliki My Love», στην οποία το σάουντρακ φέρει την υπογραφή του Χατζιδάκι απομακρύνουν τους δύο συνεργάτες. Εδώ η Αλίκη θα ερμηνεύσει τα τραγούδια του Μάνου: “Νάνι του Ρήγα το Παιδί“, “Θαλασσοπούλια μου” και το “Τραγούδι της Σειρήνας“.
Το συγκεκριμένο σάουντρακ θα κυκλοφορήσει μόνο στο εξωτερικό και στην ελληνική αγορά ακόμα και σήμερα είναι δυσεύρετο. Ο υποφαινόμενος σε μια προσπάθεια να καταγράψει σε cd όλα τα κινηματογραφικά έργα του συνθέτη κατέγραψε όλα τα οργανικά θέματα του φιλμ μαζί με τα τρία τραγούδια της Αλίκης. Ως bonus στο συγκεκριμένο άλμπουμ υπάρχει η γερμανική version του τραγουδιού “Θαλασσοπούλια μου” με τη φωνή της Νανάς Μούσχουρη.
Οι δύο αυτές διαδοχικές αποτυχίες επέφεραν μια προσωρινή κρίση στις σχέσεις τους. Ξεπεράστηκαν όμως το 1963 με τα τραγούδια: «Σ’ αγαπώ», «Ο Αμαξάς», «Φεύγουν τα Νιάτα», «Τικ Τακ» και «Τουίστ» (όλα γραμμένα για τη θρυλική ταινία «Χτυποκάρδια στο Θρανίο»)… και μετά τόσο ο Μάνος όσο και η Αλίκη προσανατολίστηκαν σε διαφορετικού τύπου καλλιτεχνικές εργασίες.
Το 1970 ο Μάνος ζήτησε από τον εκλεκτό συνεργάτη του, τον αξεπέραστο Νίκο Γκάτσο, να συγγράψει τους στίχους για το δίσκο «Επιστροφή». Ο κύκλος τραγουδιών ενορχηστρώθηκε και ηχογραφήθηκε κατά τη διαμονή του Μάνου Χατζιδάκι στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Μερικές από τις μελωδίες συνετέθησαν από τον συνθέτη για το κωμειδύλλιο του Δημήτρη Κορομηλά, «Η Τύχη Της Μαρούλας», περί το 1960. Η Αλίκη αναφέρεται σαν γκεστ σταρ και εκτελεί ένα μόνο τραγούδι, το ανάλαφρο «Δεσποινάκι», μαζί με τον ερμηνευτή της Ρωμιοσύνης, Γρηγόρη Μπιθικώτση. Η τελευταία συνεργασία τους ήταν το καλοκαίρι του 1986, στην Επίδαυρο στη παράσταση «Λυσιστράτη».
Για την ιστορία να σημειώσουμε ότι δισκογραφικά όλα τα τραγούδια της Αλίκης και του Μάνου κυκλοφόρησαν δισκογραφικά, με εξαίρεση τα τραγούδια που είπε η Εθνική μας Σταρ στη παράσταση «Καίσαρ και Κλεοπάτρα».
Όλα τα τραγούδια, αν και γράφτηκαν, όπως υποστηρίζει ο συνθέτης για βιοποριστικούς λόγους, είναι αριστουργηματικά. Και ακόμη αναρωτιέμαι γιατί ο μεγάλος αυτός Έλληνας αποκήρυξε το μεγάλο μέρος του μουσικού του έργου επικαλούμενος αισθητικές ή άλλες προτεραιότητες.
