Σχεδόν ολοκληρώνοντας τον Φεβρουάριο του 2024, υπάρχει ένα περιστατικό της ιστορίας που χρονολογείται ακριβώς 500 χρόνια πριν. Τα κοινά του με το σήμερα είναι… ο τρελός καιρός, είναι οι εξεγέρσεις των αγροτών και ακόμα παραπέρα οι Απόκριες, αλλά και οι κοινωνικές διακρίσεις. Δείτε λοιπόν τι έγινε το 1524, όταν δεν υπήρχαν μετεωρολόγοι αλλά μόνο… αστρονόμοι και αστρολόγοι.

Η Ευρώπη πανικοβλήθηκε όταν οι αστρολόγοι προέβλεπαν μια τεράστια πλημμύρα το 1524. Όταν απέτυχε να εμφανιστεί, η αστρολογία έπρεπε να υπερασπιστεί τον εαυτό της.

Το πρωί της 1ης Φεβρουαρίου 1524 εκατοντάδες Λονδρέζοι συγκεντρώθηκαν από τον Τάμεση με τρομακτική προσδοκία. Αυτή η μέρα αναμενόταν από πολύ καιρό. Οι προετοιμασίες είχαν αρχίσει μήνες πριν και, σε ορισμένες περιπτώσεις, χρόνια νωρίτερα: στα σπίτια είχαν αποθηκευτεί προμήθειες, πόρτες και τοίχοι είχαν ενισχυθεί, θαλάσσια σκάφη είχαν παραγγελθεί.

Υπήρχαν αρκετοί που μπορούσαν να εγκατασταθούν στα υψηλότερα μέρη της πόλης, ενώ υπήρχαν κι εκείνοι που δεν είχε νόημα ούτε να μετακινήσουν τα υπάρχοντά τους στους επάνω ορόφους των σπιτιών τους, όσοι είχαν τέτοιους. Το ίδιο ίσχυε και για πολλές περιοχές της ηπειρωτικής Ευρώπης. Στη Ρώμη, συσσωρεύονταν μεγάλες ποσότητες σιτηρών, ενώ πολλοί ευγενείς έφυγαν από την πόλη πηγαίνοντας στα βουνά. Στην Τουλούζη, ένας πολιτικός φέρεται να είχε μια κιβωτό χτισμένη σε κοντινή κορυφή. Εν τω μεταξύ, στα γερμανικά εδάφη, αρκετές κυβερνήσεις των πόλεων κατέβαλαν προσπάθειες για να ενισχύσουν τα τείχη της πόλης. Όσοι διέθεταν μαούνες, τις τοποθετούσαν μπροστά από τα σπίτια τους. Γύρω από τη Βιέννη, όπως και αλλού, πεδινές εκτάσεις γης πωλήθηκαν με ζημία, καθώς οι άνθρωποι προσπάθησαν να μετακινηθούν σε υψηλότερο επίπεδο εδάφους. Έρχονταν μια καταστροφική πλημμύρα και η Ευρώπη ήταν κατάλληλα προετοιμασμένη.

Το έτος 1524, ειδικότερα ο Φεβρουάριος, είχε καθοριστεί ως «δύσμοιρος» μήνας σχεδόν πριν από δύο δεκαετίες. Τα πρώτα σημάδια είχαν εντοπιστεί 25 χρόνια νωρίτερα από τον αστρονόμο Johann Stöffler, ο οποίος παρατήρησε μια σειρά πλανητικών συνδυασμών που θα επιδρούσαν αυτόν το μήνα. Για τους αστρολόγους – οι κατ ‘εξοχήν μαθηματικοί «προγνώστες» της εποχής τους – οι συνδυασμοί των πλανητών σχετίζονταν με σημαντικούς μετασχηματισμούς στη Γη. Σε αυτή τη συγκεκριμένη περίπτωση, ο Stöffler προέβλεψε «αδιαμφισβήτητη αλλαγή, παραλλαγή και αλλοίωση σε ολόκληρο τον κόσμο», όπως δεν είχε δει εδώ και αιώνες.

Η πρόβλεψη του Stöffler ήταν (ίσως σκόπιμα) ασαφής και ήταν μόνο μία από τις πολλές προβλέψεις που συμπεριλήφθηκαν στο «Almanach Nova Plurimis Annis Venturis Inserviens», τα οποία κάλυπταν τα έτη 1499 έως 1531. Ωστόσο, δεν ήταν πολύ νωρίτερα που οι συνάδελφοί του ανά την Ευρώπη φώναζαν, με σκοπό να καθησυχάσουν γενικά τον κόσμο.

Το γεγονός ότι πολλές από τις συζεύξεις του 1524 επρόκειτο να πραγματοποιηθούν σε ένα υδατικό ζωδιακό σημάδι, στους Ιχθείς δηλαδή, έδιναν μια χρήσιμη υπόδειξη για του ατρολόγους. Έτσι, παράλληλα με τους κακούς ανέμους, τις καταιγίδες, τους σεισμούς και άλλα δεινά, ο Luca Gaurico, αστρολόγος στην Catherine de Medici, έγραψε για μια πλημμύρα που θα πλημμυρίσει σχεδόν όλη την Ευρώπη το 1524. Η πλημμύρα θα διαρκέσει περίπου ένα μήνα, πρόβλεψε, αλλά θα ήταν καλύτερο να έχουμε προμήθειες για 40 ημέρες. Δεκάδες άλλοι αστρολόγοι προσέφεραν παρόμοιες προβλέψεις. Ο Leonhard Reinmann προέβλεπε μια πλημμύρα καθώς και μια εξέγερση αγροτών. Ο Johannes Carion, αστρολόγος του Βρανδεμβούργου, εξέδωσε προειδοποίηση πρόγνωσης για σοβαρές πλημμύρες σε ολόκληρη την Ευρώπη και υπενθύμισε στους αναγνώστες του προηγούμενων περιπτώσεων που είχαν οδηγήσει σε εισβολές και πληγές. Ο Cornelis de Schepper, ένας Φλαμανδός αστρολόγος, προέβλεψε έναν μεγάλο αριθμό θανάτων από τον κατακλυσμό, ειδικά γυναικών και… Εβραίων.

Συνολικά, εκτυπώθηκαν πάνω από 150 φυλλάδια σχετικά με τους συνδυασμούς των πλανητών και τα αποτελέσματά τους σε αυτά τα χρόνια, οδηγώντας πολλούς ιστορικούς να το αναγνωρίσουν ως ένα πρώιμο σύγχρονο γεγονός των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Επίσης, συνέβη και η πρώτη εβδομάδα του Φεβρουαρίου 1524 να συμπίπτει με την Αποκριά. Εκείνη τη χρονιά λοιπόν τα κοστούμια και τα άρματα των παρελάσεων, αναφέρθηκαν στις προγνώσεις αυτές, καθώς και στην επικείμενη πλημμύρα. Στη Ρώμη φτιάχτηκε ένα άρμα που έμοιαζε με την κιβωτό του Νώε και στη Φλωρεντία, που παρέλαυναν ερημίτες (!), λέγεται ότι έψαλλαν έναν στίχο με «υπονοούμενα» στις ντόπιες γυναίκες:

«Επειδή όλοι οι αστρολόγοι και οι θεοί σας έχουν μπερδέψει,  επιμένοντας ότι τα αστέρια θα ξεχειλίσουν με τόσο πολύ νερό που θα καλυφθεί ολόκληρος ο κόσμος,        ελάτε μαζί μας στην κορυφή των ψηλών βράχων μας».

Η γελοιοποίηση των αστρολόγων ήταν μια προϋπάρχουσα αλληγορία, αλλά οι ιστορικοί πρότειναν ότι αυτό το παιχνίδι μπορεί επίσης να ήταν ένα αντίδοτο στον φόβο.

Πράγματι, αν και δεν συμφωνούσε κάθε αστρολόγος ότι θα υπήρχε μια πλημμύρα ή ότι η πλημμύρα θα ήταν τόσο κακή, η δημόσια προσδοκία της καταστροφής ήταν υψηλή. Η επίθεση των δυσοίωνων προγνώσεων στα Almanacs (το είδος της περιόδου με τις υψηλότερες πωλήσεις) ήταν συνεχές, οι δε προβλέψεις πλημμύρας επαναλαμβάνονταν σε κηρύγματα και στις καθημερινές συνομιλίες. Αυτή ήταν επίσης μια περίοδος μεγάλου άγχους για το μέλλον. Οι πλημμύρες έφεραν προφητικό νόημα και πολλοί συνδέουν αυτές τις προβλέψεις με τον Λούθηρο, βλέποντας τους ως προειδοποίηση ή τιμωρία από τον Θεό. Με μια πιο «κοσμική» έννοια πάντως, ο κίνδυνος μιας πλημμύρας ήταν πολύ πραγματικός: η αποδάσωση σε μέρη της Ιταλίας είχε οδηγήσει σε συχνές πλημμύρες τα τελευταία χρόνια και τμήματα της Αυστρίας είχαν βιώσει ιδιαίτερα σοβαρές πλημμύρες το 1501.

Αλλά η παν-ευρωπαϊκή πλημμύρα δεν έφτασε ποτέ. Ενώ αργότερα διατριβές εναντίον των αστρολόγων υποστήριζαν ότι αυτό το μήνα ειρωνικά βίωσαν τον ξηρότερο καιρό από ποτέ, ορισμένες περιοχές είχαν βροχές που οδήγησαν σε τοπικές διαταραχές. Επιπλέον, εκείνοι οι αστρολόγοι που είχαν επίσης προβλέψει μια εξέγερση μεταξύ των κατώτερων κοινωνικών τάξεων, μπορεί να αισθάνθηκαν δικαιωμένοι από την εκδήλωση της εξέγερσης των αγροτών εκείνο το έτος. Ωστόσο, υπήρχε μια σημαντική αναντιστοιχία μεταξύ των προβλέψεων των αστρολόγων, των προσδοκιών του λαού και της πραγματικότητας του καιρού.

Οι πρώιμοι ιστορικοί που μελέτησαν την παρακμή της αστρολογίας, επεσήμαναν τις αποτυχημένες προβλέψεις όπως αυτή, που οδηγούσε στην καταστροφή της φήμης της αστρολογίας. Υπάρχει βέβαια κάτι παραπάνω. Στους επόμενους αιώνες, οι αντίπαλοι της αστρολογίας συχνά τόνισαν αυτό το επεισόδιο ως παράδειγμα, ως παράδειγμα τα λόγια του Philip Stubbes το 1583, που αναφερόταν στο «αλαζονικό θράσος  των ανόητων αστεριών που παίζουν». Ωστόσο, οι αστρολόγοι υπερασπίστηκαν υποστηρίζοντας ότι τα σφάλματα που έγιναν σε αυτή την περίπτωση ήταν αποτέλεσμα μεμονωμένων αστρολόγων, είτε κάνοντας κακή ανάλυση ή ακόμα υπερβάλλοντας από τα ευρήματά τους. Με άλλα λόγια, πρέπει να κατηγορήσουμε τον καλλιτέχνη, όχι την τέχνη. Η τάση των αστρολόγων να κάνουν (συχνά σοβαρά) λάθη δεν ήταν νέα και θεωρήθηκε συχνά αναπόφευκτη πτυχή της αντιμετώπισης τέτοιου περίπλοκου υλικού. Παρ’ όλ’ αυτά, η αστρολογία ήταν η πιο τεχνική και εξελιγμένη μορφή πρόβλεψης εκείνης της περιόδου. Έμεινε ένα ακαδημαϊκό θέμα και οι αστρολόγοι συνέχισαν να είναι οι «ειδικοί» προγνώστες, μέχρι πολύ βαθιά στον 17ο αιώνα.