Χάρις Αλεξίου – “Finis Coronat Opus” ή αλλιώς “Το τέλος στεφανώνει το έργο”

Το ροκ συγκρότημα Orden Ogan, στο τραγούδι τους με τον ιστορικό λατινικό τίτλο “Finis Coronat Opus”, περιλαμβάνει τον στίχο “You decide how you meet the end of the course”, δηλαδή “εσύ αποφασίζεις πως θα είναι το τέλος της διαδρομής”.

Η Χάρις Αλεξίου θα μπορούσε να χαρακτηριστεί μια ροκ καλλιτέχνης, όντας μια πολύ ιδιαίτερη μουσική προσωπικότητα. Στην πιο πρόσφατη συνέντευξή της στον Φώτη Απέργη στο Δεύτερο Πρόγραμμα, ανέφερε πως δεν θέλει και να γράφει τραγούδια πλέον αφού αυτό το έκανε για τη δική της τη φωνή, αλλά και την ψυχή θα προσθέσουμε όχι εντελώς αυθαίρετα. Αυτό κι αν είναι ροκ! Αυτό κι αν είναι δείγμα αυτοκριτικής συνείδησης κι εν πάσει περιπτώσει όσοι το θεώρησαν εγωιστικό ή αδυναμία, ας κοιτάξουν τι έχουν κάνει όλοι οι μεγάλοι και ιδιαίτεροι δημιουργοί – ερμηνευτές στην παγκόσμια μουσική ιστορία και πραγματικότητα. Αποφάσισε το τέλος της διαδρομής της, μιας σπουδαίας διαδρομής που περιείδε από βαρύ ζεϊμπέκικο μέχρι μπαλάντα και ταγκό. Από συνεργασίες παγκόσμιας εμβέλειας, με φωνές άλλου επιπέδου, αλλά και τιμώντας πάντα τους εν Ελλάδι μεγάλους δασκάλους του τραγουδιού μας, στην κυριολεξία όλους. Η παρουσία  της συνδυάζεται με την μεταπολιτευτική ελληνική περίοδο κατά κύριο λόγο, όμως διανθίζεται από την ταυτόχρονη παρουσία της σε συνεργασίες με κολοσσούς του τραγουδιού μας. Όλοι έχουν κάτι να πουν για την Χαρίκλεια Ρούπακα από τη Θήβα, οι νεότεροι του τότε αλλά και οι μετέπειτα νεότεροι που πάντα έβρισκε τον τρόπο να πιάνει το σφυγμό τους. Δηλαδή πάντα ήταν κοντά στις ηλικίες που την έμαθαν μέσα από τα τραγούδια της, όλα αυτά συμπληρώνοντας φέτος 50 χρόνια μιας σπουδαίας καριέρας.

Μιας καριέρας που ξεκίνησε ίσως ανορθόδοξα το 1970, αφού το “Όταν πίνει μια γυναίκα” που ήταν το πρώτο της δισκογραφημένο τραγούδι σε 45άρι δισκάκι πέρασε από… 40 κύματα. Συγκεκριμένα, στο ραδιόφωνο ακούστηκε για πρώτη φορά το τραγούδι αλλά όχι με τη φωνή της, παρά με τη φωνή της Καίτης Πετράκη που επίσης το είχε ηχογραφήσει και ο ηχολήπτης μπέρδεψε τις κόπιες. Φυσικά το λάθος διορθώθηκε και έκτοτε καταγράφεται μια λαμπρή καριέρα, με αφετηρία αυτή τη δημιουργία τον Βασιλειάδη και Πυθαγόρα.

Η συνέχεια εκείνης της δεκαετίας καταγράφει μυθικές συμμετοχές για την εξαιρετική φωνή της Χαρούλας Αλεξίου. Διότι συνεργάζεται με όλους τους σπουδαίους συνθέτες και ερμηνευτές της εποχής, κάνει φιλίες ζωής και δημιουργεί το μύθο της αφού η διαχρονικότητα των τραγουδιών που ερμηνεύει είναι δεδομένη. Δεύτερη φωνή ακόμα στον Τόλη Βοσκόπουλο, αστέρι της εποχής, στο σπουδαίο τραγούδι “Τα όνειρα κοστίζουν ακριβά” των Τζεφρώνη και Λυμπερόπουλου, ερμηνεύει σαν αντίπαλο δισκογραφικό αντίπλαο δέος στη Δήμητρα Γαλάνη το “Χασάπικο 40” των Χατζιδάκι και Γκάτσου, ενώ βρίσκεται με διαχρονικά τραγούδια όπως τον “Μαρμαρωμένο βασιλιά”  των Καλδάρα και Πυθαγόρα στο ίδιο 45άρι με τον Γιώργο Νταλάρα.

Στις αρχές εκείνης της δεκαετίας, καταγράφεται και η συμμετοχή της στη διαχρονική “Μικρά Ασία” των Καλδάρα και Πυθαγόρα, ένα έργο σταθμός στην ελληνική μουσική ιστορία. Με αυτόν τον δίσκο, η Χάρις Αλεξίου περνάει για τα καλά στην ιστορία του ελληνικού πενταγράμμου αφού σημείωσε ρεκόρ πωλήσεων και ήταν ο πρώτος χρυσός δίσκος στη χώρα μας ενώ γνώρισε τεράστια εμπορική επιτυχία στις Ηνωμένες Πολιτείες. Συμμετοχή της σε τρία τραγούδια, όπου τα υπόλοιπα ερμήνευσε ο Γιώργος Νταλάρας.

Η τριετία 1975-1977 θα πρέπει να θεωρείται κομβική για την καριέρα της, αφού εκτός των συμμετοχών σε πολλές σημαντικές δισκογραφικές δουλειές της εποχής, όπως το “Καλημέρα Ήλιε” αλλά και την εμβληματική “Οδός Αριστοτέλους” καταγράφεται ο πρώτος της προσωπικός δίσκος ο οποίος περιέχει δημιουργίες των Γιώργου Ζαμπέτα, Γιάννη Μαρκόπουλου, Απόστολου Καλδάρα, Νίκου Γκάτσου, Αντώνη Βαρδή και Κώστα Βίρβου. Τίτλος του “12 λαϊκά τραγούδια”  που περιέχει σημαντικές δημιουργίες, οι οποίες ακόμα και σήμερα ψιθυρίζονται από τα περισσότερα χείλη ή συμμετέχουν σε προγράμματα πολλών τραγουδιστών και μαγαζιών με μουσική.

Κι επειδή το ένα φέρνει το άλλο, αφού είναι επιτυχημένη η συνταγή, καταγράφονται δυο μαζεμένες παραγωγές το 1976 και το 1977, οι “Λαϊκές Κυριακές” και το “Χάρις Αλεξίου 2”, όπου συναντάμε και τον Γιώργο Ρούπακα, τον αδελφό της, πιο γνωστό σαν Γιώργο Σαρρή να γράφει τη μουσική σε 3 από τα τραγούδια του δίσκου αυτού. Το τέλος αυτής της τριετίας, φέρνει και τον πρώτο της πλατινένιο δίσκο, διπλό μάλιστα, τα “24 τραγούδια” όπου σπουδαίοι δημιουργοί αφήνουν τα τραγούδια τους να μαγέψουν όσους ακούνε πλέον φανατικά Χαρούλα Αλεξίου. Δημιουργίες των Μίκη Θεοδωράκη, Γιώργου Ζαμπέτα, Γιάννη Σπανού, Λευτέρη Παπαδόπουλο, Χρήστου Νικολόπουλου, Τάκη Σούκα κ.α. Αρκεί να αναφέρουμε μόνο μερικά τραγούδια που περιλαμβάνονταν σε αυτόν: «Τι γλυκό να σ’ αγαπούν», «Όλες του κόσμου οι Κυριακές», «Χρόνια χελιδόνια», «Το ξέρω πια δε μ’ αγαπάς», «Το Ανεστάκι», «Μανταλιώ», «Ούζο όταν πιεις», «Πουλάκι ξένο», «Το μινόρε της αυγής», «Οι Κυριακές στην Κατερίνη», «Χάθηκα».

Η πρώτη φορά που συστήνεται σαν δημιουργός είναι το 1978. Είναι η πρώτη φορά που η Χάρις Αλεξίου τολμά να γράψει δικό της τραγούδι και να το παρουσιάσει στο κοινό που την ακολουθεί. Μαζί με τον καλό της φίλο Βασίλη Παπακωνσταντίνου που ερμηνεύει το τραγούδι «Βαρέθηκα τα χωρατά».

Το 1979 είναι ένας ακόμα σταθμός στην καριέρα της, που στιγμάτισε και την καεριέρα της, αφού κυκλοφορεί ο δίσκος «Τα τραγούδια της Χαρούλας» σε μουσική Μάνου Λοΐζου και στίχους Μανώλη Ρασούλη και Πυθαγόρα ο οποίος περιλαμβάνει τα κομμάτια: «Όλα σε θυμίζουν» που θα καταγραφεί με το πέρασμα του χρόνου ως μία από τις κλασικές ελληνικές μπαλάντες, «Τέλι-τέλι-τέλι», «Ο φαντάρος», «Πες μου πώς γίνεται», «Τίποτα δεν πάει χαμένο», «Κι εγώ σαν πόλη», «Σε πέντε ώρες ξημερώνει Κυριακή», «Γύφτισσα τον εβύζαξε». Το 1980, η αρχή της νέας δεκαετίας τη βρίσκει να ερμηνεύει τον νέο μεγάλο δημιουργό, τον Αντώνη Βαρδή, στο άλμπουμ “Ξημερώνει”.

Η δεκαετία του ’80 έχει να παρουσιάσει ένα σπουδαίο έργο, με δημιουργίες κορυφαίων όπως ο Χρήστος Νικολόπουλος, ο Μανώλης Ρασούλης, ο Μάνος Ελευθερίου, ο Νίκος Ξυδάκης. Καταγράφεται η συνεργασία της επίσης με τον Νικόλα Άσιμο ερμηνεύοντας δύο τραγούδια του, μεταξύ των οποίων το νανούρισμα «Το παπάκι». Τραγουδάει και μαζί με τον αγαπημένο της αδελφό Γιώργο Σαρρή το τραγούδι “Νταλίκες” που γνωρίζει τεράστια επιτυχία.

Στον δίσκο «Εμφύλιος Έρωτας» (1984) περιλαμβάνεται το τραγούδι «Η μπαλάντα της Ιφιγένειας» που είναι αυτοβιογραφικό κομμάτι, αφιερωμένο στη μητέρα της που μόλις είχε φύγει από τη ζωή. Κυκλοφορεί ένα από τα καλύτερα ντουέτα της καριέρας της, «Κόκκινο γαρύφαλλο» που ερμηνεύει με τον Γιάννη Πάριο. Το 1986 είναι η χρονιά που μπαίνει στη ζωή της ο αξέχαστος Θάνος Μικρούτσικος και μαζί δημιουργούν έναν απίστευτα επιτυχημένο δίσκο που γίνεται πλατινένιος. Σε αυτόν ξεχωρίζουν τα τραγούδια: «Η αγάπη είναι ζάλη», «Ερωτικό» (Πιρόγα), «Το γράμμα», «Ελένη».

Η δεκαετία αυτή περιέχει τη η χρονιά που γράφει και το πρώτο της βιβλίο με τίτλο «Η ατέλειωτη λέξη» που γνωρίζει και αυτό μεγάλη επιτυχία. Επίσης δημιουργεί την πολύ μεγάλη επιτυχία “Ζήτα μου ότι θες” που γνωρίσαμε κι από την Άλκηστις Πρωτοψάλτη. Μεγάλες στιγμές της εποχής εκείνης, η συνεργασία με τον Μάνο Χατζιδάκι, ο οποίος επιμελείται τα “Απρόβλεπτα τραγούδια”, η συνεργασία με τον Μάριο Τόκα η οποία απέφερε το μαγευτικό “Εξαρτάται”, ενώ ο νέος της δίσκος σε μουσική Χρήστου Νικολόπουλου και στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου, γίνεται χρυσός, και περιλαμβάνει τις επιτυχίες «Η νύχτα θέλει έρωτα», «Δεν υπάρχουνε λόγια», «Πάρε το δρόμο ξαναγύρισε», «Αγάπησέ με», «Όλα μου τα καράβια».

Η δεκαετία του 1990 ξεκινάει με Θάνο Μικρούτσικο και Λίνα Νικολακοπούλου στους στίχους, αλλά και δικούς της, στο “Κρατάει χρόνια αυτή η κολόνια”. Επιτυχίες αυτού του δίσκου: «Μια πίστα από φώσφορο», «Τηλεφωνητής», «Θα πάθεις έρωτα», «Κρατάει χρόνια αυτή η κολόνια», «Κοίτα μια νύχτα», «Μη σε νοιάζει». Συνεργάζεται με τον Κώστα Χατζή το 1991, ενώ καταγράφει σημαντικές δημιουργίες αλλά και σχετικά διαφορετική μουσική προσέγγιση από κει κι έπειτα, όπως τα άλμπουμς “Δι ευχών”, “Έϊ”, “Οδός Νεφέλης 88”, “Ένα φιλί του κόσμου”, κλπ. Σπουδαία τραγούδια που αγάπησε ο κόσμος “Να ζήσω ή να πεθάνω¨, “Μάγισσα”, “Οι φίλοι”, “Οι άντρες περνούν μαμά”, αλλά και τα “Σύννεφα” του Βασίλη Τσιτσάνη, ένα τραγούδι που αγαπήθηκε και ταυτόχρονα οριοθέτησε αυτή τη μοναδική στιγμή συνεργασίας αυτών των δύο τεράστιων προσωπικοτήτων, ανεξάρτητα αν ο συνθέτης δεν ήταν πια στη ζωή. Ένα τραγούδι που ήταν μισοτελειωμένο (σε στίχους του Γαβριήλ Δροσίνου), αλλά ευτυχώς δόθηκε η απαραίτητη άδεια από την οικογένεια Τσιτσάνη και η Αλεξίου το ολοκλήρωσε.

Το 2000 ίδρυσε τη δική της δισκογραφική εταιρεία και κάνει την αρχή με το «Παράξενο φως», που αποτελείται από δημιουργίες συνθετών και στιχουργών που έχουν στιγματίσει τη καριέρα της όπως η Loreena McKennitt, ο Αντώνης Βαρδής, ο Νίκος Αντύπας, ο Άρης Δαβαράκης, ο Θάνος Μικρούτσικος, η Λίνα Νικολακοπούλου, ο Νίκος Πορτοκάλογλου, ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, ο Χρήστος Νικολόπουλος, ο Γιώργος Ζαμπέτας, η Βάσω Αλλαγιάννη, ο Μάνος Λοΐζος, ο Γιάννης Σπανός, ο Μάνος Ελευθερίου, ο Ηλίας Κατσούλης κ.α., ενώ συμμετέχει και η ίδια ως δημιουργός. Μέσα από αυτή την ενέργεια, γίνεται γνωστότερος στο ευρύ κοινό και ο ανερχόμενος -τότε- Μιχάλης Χατζηγιάννης καθώς ερμηνεύουν μαζί το ντουέτο “Σ’ αγαπώ-σ’ αγαπώ” του αγαπημένου της Μάνου Λοίζου και του Λευτέρη Παπαδόπουλου.

Ο νέος αιώνας θα τη βρει σε συναυλίες σπουδαίες, μαζί με αγαπημένους συναδέλφους της ή τιμώντας σημαντικές στιγμές. Σαν κι αυτή που μετά από πρόσκληση της Επιτροπής Διεκδίκησης των Ολυμπιακών Αγώνων 2004 δίνει τρεις συναυλίες στην Πνύκα, με φόντο την Ακρόπολη και είναι το απόλυτο καλλιτεχνικό γεγονός αυτής της χρονιάς. Θα διοργανώσει συναυλία στη μνήμη του αγαπημένου της Μάνου Λοίζου στο Ηρώδειο, σε μια ανεπανάληπτη νύχτα καλοκαιριού, μαζί με τον Νίκο Πορτοκάλογλου και τους Τρίφωνο. Θα τύχει αναγνώρισης και στην γείτονα Τουρκία όταν στις 15 Μαΐου του 2010, ο δήμαρχος της Σμύρνης, έδωσε το όνομά της σε μια λεωφόρο της πόλης: Ηaris Αleksiou Dostluk Caddesi (Λεωφόρος Φιλίας), τιμώντας την καταγωγή της και την προσφορά της στην τέχνη. Το 2014 κυκλοφορεί ο τελευταίος ολοκληρωμένος προσωπικός της δίσκος με νέα τραγούδια, με τίτλο “Τα όνειρα γίνονται πάλι”, αφού λίγο πριν (2012) κυκλοφόρησε τραγούδια του Μανώλη Ρασούλη που μόλις είχε φύγει από τη ζωή, με το άλμπουμ “Η τρίπλα”.

 

Τον Φεβρουάριο του 2016 η Χάρις Αλεξίου ανεβαίνει για πρώτη φορά στο θεατρικό σανίδι σε δικό της κείμενο , το “Χειρόγραφο” σε σκηνοθεσία του Γιώργου Νανούρη στο Νέο θέατρο Κατερίνα Βασιλάκου . Η Αλεξίου παρουσιάζει σημαντικές στιγμές της προσωπικής και της επαγγελματικής της ζωής. Το έργο λαμβάνει διθυραμβικά σχόλια απο κοινό και κριτικούς με sold out παραστάσεις. Το έργο ανεβαίνει για δεύτερη χρονιά τον Οκτώβρη , τον Νοέμβριο στη Θεσσαλονίκη και στο Ισραήλ , τον Δεκέμβρη στην Πάτρα. Ταυτόχρονα κυκλοφορεί το ψηφιακό single “Ένα ναι κρύβει ενα όχι” για την παράσταση του Λάκη Λαζόπουλου “Αποχαιρετιστήριο Δείπνο” και δύο τραγούδια για την ταινία “η Ρόζα της Σμύρνης” του Γιώργου Κορδέλλα.

Τον Νοέμβριο του 2017 ξανανεβαίνει στο θεατρικό σανίδι στην παράσταση του εθνικού θεάτρου (Rex) “Οπερέττα” του Βίτολντ Γκομπρόβιτς, σε σκηνοθεσία Νίκου Καραθάνου. Το καλοκαίρι συμμετέχει στο αφιέρωμα για τον Θάνο Μικρούτσικο στο θέατρο Βράχων και στο αφιέρωμα για τον Δημήτρη Μητροπάνο στο Ωδείο Ηρώδη του Αττικού. Τον Δεκέμβριο του 2018 συναντά τον Στάυρο Ξαρχάκο στην σκηνή του Gazarte σε ένα εφ’ όλης της ύλης αφιέρωμα στον σπουδαίο συνθέτη Γιώργο Ζαμπέτα, οι παραστάσεις στέφονται με επιτυχία καθώς είναι όλες sold out.

Λίγοι είναι αυτοί οι καλλιτέχνες που με τόση συνέπεια έκαναν θόρυβο με την εμφάνισή τους, είτε φυσική ή ακόμα και δημιουργική. Αφήνοντας πίσω τους ένα κενό από αυτό που δεν καλύπτεται έυκολα, έχουμε ξαναπεί από αυτήν εδώ τη στήλη ότι υπάρχουν καλλιτέχνες που όταν αποχωρήσουν από τον “στίβο”, με κάποιον τρόπο αντικαθίστανται. Εδώ συμβαίνει το αντίθετο, η Αλεξίου δεν είναι σε αυτήν την κατηγορία. Επιπλέον έχει το σθένος να μην είναι η ίδια ικανοποιημένη με το αποτέλεσμά της πλέον προς τον κόσμο, αυτόν που τόσα χρόνια ήταν μαζί της σε κάθε της βήμα. Έχει το σθένος να βγει και να πει “ως εδώ”… Γιατί η φωνή της δεν την υπακούει. Όπως και να ‘χει τέτοιες στιγμές υπάρχουν στον ανθρώπινο κόσμο, στιγμές αποχώρησης αλλά όχι με κατήφεια, με περηφάνεια, αλλά όπως το ονομάσαμε από την αρχή. “Finis Coronat Opus” ή αλλιώς “Το τέλος στεφανώνει το έργο” και μάλιστα με μεγάλο στεφάνι, βασιλικό. “Όλα σε θυμίζουν” λοιπόν, απλά κι αγαπημένα!