ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΠΑΝΟΣ – ΑΦΙΕΡΩΜΑ

 «Γεια σας, είμαι ο Γιανί Σπανός», δεν το ήθελα το «Ζαν», είχα κρατήσει το ελληνικό όνομα, αν και, όπως όλες οι γαλλικές λέξεις, τονιζόταν στη λήγουσα” (πηγή: συνέντευξη LIFO).

ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΠΑΝΟΣ. Ο Γιάννης Σπανός γεννήθηκε στο Κιάτο Κορινθίας στις 26 Ιουλίου 1934. Ξεκίνησε τις σπουδές του πιάνου όταν πήγαινε στις πρώτες τάξεις του Γυμνασίου, στο Ωδείο Κορίνθου και συνέχισε στην Αθήνα, στο Ελληνικό Ωδείο. Πρωτοετής της νομικής εγκαταλείπει το 1959 το Πανεπιστήμιο και φεύγει μόνος του στη Γαλλία για να δοκιμάσει την τύχη του. Επί δύο τρία χρόνια ζει παίζοντας πιάνο σε μπουάτ της αριστερής όχθης του Παρισιού και γίνεται ένας από τους πιο γνωστούς ακομπανιτέρ. Εκεί γνώρισε και συνόδεψε τα πιο γνωστά αστέρια του γαλλικού τραγουδιού. Εν συνεχεία ασχολείται αποκλειστικά με τη σύνθεση μελοποιώντας πολλούς Γάλλους ποιητές. Συνεργάζεται με την JULIETTE GRECO η οποία του ηχογραφεί πολλά τραγούδια μεταξύ των οποίων μια ανθολογία Γάλλων ποιητών (VERLAINE, RIMBAUD, ARAGON, ELUARD,Κ.ά.) Εκτός από τη JULIETTE GRECO τραγούδια του ηχογράφησαν οι: BRIGIT BARDO, MARIE LAFORET, PIA COLOMBO, RICHARD ANTHONY, SERGE LAMA K.a.

Sidonie με την Brigitte Bardot από την ταινία του Louis Malle «Vie privée», «Η ιδιωτική μου ζωή» (Πηγή: Γιώργος Παπαστεφάνου)

 

Ο άνθρωπος που ξεκίνησε με τον Αλέκο Πατσιφά την LYRA, χωρίς να έχουν εμπορικές προσδοκίες, ούτε ήξεραν που θα πάει. Συνοδοιπόροι σε αυτήν την αρχή και ο Νότης Μαυρουδής, η Αρλέτα, ο Γιώργος Ρωμανός (τραγουδιστής του Χατζιδάκι) και η Καίτη Χωματά. Το “Μια αγάπη για το καλοκαίρι” έδωσε την έναρξη του “Νέου Κύματος”, nouvelle vague κατά τη γαλλική μετάφραση, σε δισκάκι 45άρι.

Είχε συνεεργαστεί και στην COLUMBIA όμως αλλά και στην MINOS, όπου σιγά σιγά έβρισκε όλο και περισσότερους φτασμένους πια τραγουδιστές να δημιουργήσει επιτυχίες. Ο ίδιος λέει ότι ο Γιάννης Πουλόπουλος είναι αρχικά “δικό του παιδί”, κατόπιν πήγε στον Πλέσσα. Του αρέσει να συνεργάζεται με νέους καλλιτέχνες τους οποίους βοηθάει και αναδεικνύει μέσα από τις υπέροχες μελωδίες του. Το αποτέλεσμα, πάντα όμως, το κρίνει το κοινό μέσα από το χειροκρότημα που αμέτρητες φορές του έχει απλόχερα χαρίσει’. Εμπιστεύθηκε τη φωνή του Μιχάλη Βιολάρη, με το “Άσπρα καράβια τα όνειρά μας” και του έδωσε τη δυνατότητα καριέρας.

Ο Γιάννης Σπανός είναι από τους πρώτους που ασχολήθηκε σοβαρά με τη μελοποίηση Ελλήνων ποιητών και κυκλοφορεί δύο ανθολογίες με μεγάλη επιτυχία. Ανθολογία Α το 1967, ο Μιχάλης Βιολάρης ερμηνεύει το “Τρεις νέοι τρεις φίλοι” της ποιήτριας Αιμιλίας Δάφνη.

Κατόπιν το 1969 έρχεται η Ανθολογία Β,, ο Γιάννης Πουλόπουλος ερμνηνεύει το “Τραγούδι της ταβέρνας” του Αργύρη Εφταλιώτη.

Το 1969 στρέφεται προς το λαϊκό τραγούδι και συνεργάζεται από τότε με όλους σχεδόν τους καλλιτέχνες. Το 1976 κυκλοφορεί η τρίτη του ανθολογία και ασχολείται πιο πολύ με την μπαλάντα. Το “Σπασμένο καράβι” του Γιάννη Σκαρίμπα με τον Κώστα Καράλη, τραγουδιέται απ’ όλον τον κόσμο και θα συνεχίσει να το κάνει για πολλά χρόνια ακόμα. Στο ίδιο άλμπουμ ο ίδιος καλλιτέχνης ερμήνευσε το “Ιδανικός κι ανάξιος εραστής” του Καββαδία.

Όλα αυτά τα χρόνια μοιράζει τη δραστηριότητά του μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας. Έχει τιμηθεί με το βραβείο CHARLES CROS για τη δουλειά του πάνω στα γαλλικά ποιήματα, καθώς και με το βραβείο γαλλικής ραδιοφωνίας για τον καλύτερο ξένο ορχηστρικό δίσκο που κυκλοφόρησε στη Γαλλία το 1980, παραγωγής MICHEL LEGRAND. Οι μουσικές του και τα τραγούδια του κυκλοφορούν σε όλο τον κόσμο. Στη μουσική βιβλιοθήκη της Ιαπωνίας, μουσική του επένδυση σε γαλλικό έργο, βρίσκεται μέσα στις δέκα καλύτερες του ΑΙΩΝΑ.

Έγραψε μουσική για τον κινηματογράφο και το θέατρο, τόσο στην Ελλάδα όσο και στη Γαλλία. Κινηματογραφικές συμμετοχές του Γιάννη Σπανού σε μια γεμάτη περίοδο, το διάστημα 1966 μέχρι και το 1977. Σε αυτό το διάστημα υπογράφονται επιτυχίες όπως το αξέχαστο “Φρέρε Ζακ” στο “Καλώς ήρθε το δολάριο”, το οποίο είχε και δύο εκτελέσεις, κινηματογραφική και δισκογραφική (με τον Γιώργο Μαρίνο).

Στις “Σκιές στην άμμο” η Καίτη Χωματά ερμηνεύει την “Μπαλάντα της Καίτης”, πρωταγωνιστώντας δίπλα στο πλευρό του συζύγου της Βασίλη Μαυρομάτη

Το 1971 φυσικά το “Εκείνο το καλοκαίρι” σημειώνεται ως διαχρονικό με τεράστιες επιτυχίες, όπως το ομότιτλο, το “Σαν με κοιτάς”, το “Μαζί στην ακρογιαλιά” και παίρνει το πρώτο βραβείο μουσικής στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. 

Κυριότερες θεατρικές δουλειές: “Θυμίσου το Σεπτέμβρη” θίασος Λαμπέτη-Καρρά, “Σαράντα Καράτια” Λαμπέτη-Καρρά, Οι Πεταλούδες είναι Ελεύθερες” Φέρτης-Καλογεροπούλου, “Μπεντ” Φυσσούν-Φέρτης, “Γλυκιά μου Ίρμα” Έλλη Λαμπέτη

“Υπάρχουν άνθρωποι που ερωτεύτηκαν και παντρεύτηκαν με τραγούδια μου. Το μόνο που έχει αξία για μένα είναι ν’ ακούω κόσμο να σφυρίζει μελωδίες μου και να ψιθυρίζει τους στίχους. Άσχετο με το αν εγώ μπορεί να προτιμώ κάποια τραγούδια μου που δεν πέρασαν στον πολύ κόσμο. Στηρίζομαι πολύ στην αποδοχή του κοινού. Ti θυμάμαι τώρα… ότι τη βραδιά με τα τανκς παίζαμε στα “Ταβάνια” με Πάριο και Πουλόπουλο, μια σπουδαία μπουάτ, και τελικά ακυρώθηκε η παράσταση”. (πηγή συνέντευξη LIFO)

Τα “Ταβάνια” ήταν μια μπουάτ που βρισκόταν κάτω από τη θρυλική και σημερινή ακόμα “Απανεμιά”. Ο Σπανός είχε αφηγηθεί κάποια στιγμή πως είχε κρυφτεί -18 χρονών ακόμα- σε μία γωνία της Πλάκας και κρυφοκοίταζε τον Βαμβακάρη στην Απανεμιά. Παρατηρούσε πώς κάπνιζε, πώς στεκόταν… Με κάποιον τρόπο λοιπόν οι καταβολές του περιείχαν τις αρχές του λαϊκού τραγουδιού, από τους πρώτους “μάστορες”.

Και ευθέως αποκρινόμενος με μεγάλη ειλικρίνεια…

“Εκτός από το «Ρίξε στο κορμί μου σπίρτο», κανένα άλλο τραγούδι μου δεν έκανε κατευθείαν επιτυχία. Κι αν ο κόσμος αγάπησε το «Βροχή και σήμερα», τη «Μαρκίζα», το «Μια αγάπη για το καλοκαίρι» ή την «Οδό Αριστοτέλους», εμένα, αν με ρωτήσεις, το πιο προσωπικό μου τραγούδι είναι οι «Τυχαίες Συναντήσεις» με την Τάνια Τσανακλίδου, σε στίχους του Μάνου Ελευθερίου”.

Δισκογραφία του Γιάννη Σπανού, όπως έχει καταγραφεί για τα μεγάλα LP (χωρίς τα singles και τις κατά καιρούς συλλογές).

• 1965 Ο Γιάννης Σπανός Παίζει Σπανό
• 1965 Αποδημίες – Καίτη Χωματά
• 1966 Η Σούλα Μπιρμπίλη σε τραγούδια του Γιάννη Σπανού και του Νότη Μαυρουδή
• 1967 Α’ Ανθολογία -Νέο Κύμα
• 1968 Β’ Ανθολογία -Νέο Κύμα
• 1968 Ο Γιάννης Σπανός Διευθύνει Γιάννη Σπανό
• 1969 Σκιές στην άμμο -Καίτη Χωματά, Μιχάλης Βιολάρης
• 1969 Μια Κυριακή -Γρηγόρης Μπιθικώτσης, Σταμάτης Κόκοτας, Βίκυ Μοσχολιού

“Μια Κυριακή” (για τον Νίκο Μπελογιάννη), “Πες πως μ’ αντάμωσες”, αλλά και το περίφημο “Ξέχασες” με τη Βίκυ Μοσχολιού που απογειώνουν τα μπουζούκια των Παπαδόπουλου και Καρνέζη

• 1969 Όλο το καλοκαίρι -Μπέμπα Μπλάνς
• 1970 Το Σαββατόβραδο – Κόκοτας, Μοσχολιού, Μητσιάς

• 1971 Εκείνο το καλοκαίρι- Αφροδίτη Μάνου (Α’ Βραβείο Μουσικής Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης)
• 1972 Η γλυκειά Ίρμα -Έλλη Λαμπέτη
• 1973 Μέρες Αγάπης -Δήμητρα Γαλάνη

ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ, ένα τραγούδι που θα ακουστεί και το 1976 από τη φωνή της Αλέκας Κανελίδου

• 1974 Ο Μορμόλης- Χρήστος Λεττονός, Γιάννης Φέρτης, Ξένια Καλογεροπούλου , Τάνια Τσανακλίδου
• 1974 Οδός Αριστοτέλους-Γιάννης Πάριος, Χάρις Αλεξίου ,Γιάννης Καλατζής

Ακούγεται το “Είπα να φύγω” από τον Γιάννη Πάριο, φίρμα ήδη την εποχή εκείνη και υποψήφιος να τραγουδήσει το τραγούδι “Οδός Αριστοτέλους”. Ο Λευτέρης Παπαδόπουλος ήθελε την καινούρια Χαρούλα Αλεξίου και του πέρασε τελικά με την ιστορία να έχει γράψει μια διαχρονική κι αγαπημένη ερμηνεία, ενός εκπληκτικού τραγουδιού σε εικόνες (αφήγηση Νίκος Αναγνωστάκης). Ωστόσο το τραγούδι αυτό το είπαν πολλοί, ανάμεσά τους και η Ρένα Βλαχοπούλου σε μια μοναδική ερμηνεία.

• 1975 Γ’ Ανθολογία -Αρλέτα, Κώστας Καράλης
• 1976 η Αλέκα Κανελλίδου τραγουδάει Γιάννη Σπανό
• 1977 Η Βίκυ Μοσχολιού τραγουδάει Γιάννη Σπανό

Άνθρωποι μονάχοι. Τραγούδι του Γιάννη Καλαμίτση που γεννήθηκε 31 Οκτωβρίου, μέρα που έφυγε ο Γιάννος Σπανός. Στο άλμπουμ περιλαμβάνονται σπουδαία τραγούδια, “Ξένη πόλη”, “Ναύτης βγήκε στη στεριά”, “Πέφτει μια βροχή”, “Ώρα αναχωρήσεως”, “Κάτω απ’ τη μαρκίζα”.

• 1977 Τραγούδια και μπαλάντες – Κώστας Καράλης, Αιμιλία Σαρρή 
• 1978 Μ’αγαπούσες θυμάμαι -Δήμητρα Γαλάνη
• 1981 Στου καιρού τα ρέματα -Μανώλης Μητσιάς

“Επειδή σ αγαπώ”. Το άλμπουμ περιέχει σημαντικά τραγούδια, το “Αχ γιατί να σ αγαπω”, “Που να βρω ένα ζεϊμπέκικο” κ.ά.

• 1982 Φίλε -Τάνια Τσανακλίδου

• 1984 Έξοδος Κινδύνου -Άλκηστις Πρωτοψάλτη με τα διαπιστευτήρια και της Λίνας Νικολακοπούλου

• 1985 Χάρτινες Καρδιές – Γιάννης Πουλόπουλος. Η μοναδική ολοκληρωμένη δουλειά Σπανού και Πουλόπουλου, το “Στοίχημα”, “Καπετάνιε πάρε με μαζί”.

• 1985 Της βροχής και της νύχτας – Τάνια Τσανακλίδου
• 1988 Προσωπικά -Ελένη Δήμου
• 1989 Επιφυλακή – Πένυ Ξενάκη
• 1991 Ανάμεσα σε δυο αγάπες (β’ πλευρά με στίχους Αντ. Ανδρικάκη)-Χριστίνα Μαραγκόζη
• 1992 Η Τάνια Τσανακλίδου τραγουδάει Γιάννη Σπανό
• 1992 Να’χα δυο καρδιές να σ’αγαπώ -Κατερίνα Κούκα, “Ρίξε στο κορμί μου”, επίσης διακρίθηκε το ομότιτλο και το “Δεν υπάρχουν άγγελοι”.

• 1993 Ο Δημήτρης Μητροπάνοςτραγουδάει Γιάννη Σπανό, “Αγάπη δίκοπη”, που είχε πρωτοτραγουδήσει η Πρωτοψάλτη στην Έξοδο κινδύνου, εδώ υπάρχει επίσης το “Εσύ βαρέθηκες νωρίς”.

• 1995 Μάνα μου – Μαίρη Λίντα
• 1996 Άκου λοιπόν -Ελένη Δήμου

• 1997 Μας πήραν τα αισθήματα – Κατερίνα Κούκα
• 2013 Πλησιάζοντας τον Καβάφη – Μανώλης Μητσιάς

Η συνεισφορά του Γιάννη Σπανού στο ελληνικό τραγούδι είναι τεράστια κληρονομιά, αφήνει πίσω του εκπληκτικό έργο που θα παραμείνει διαχρονικά στα χείλη του κόσμου. Ένας άνθρωπος που αργά, ήσυχα, σταθερά, διέγραψε μια πορεία ζωής 85 ετών, τα 60 τουλάχιστον γεμάτα μουσική, έμπνευση και δημιουργία. Μέλος της πρώτης γραμμής, όταν ξεκίναγε η εποχή Πατσιφά, αλλά κι ο άνθρωπος που έφερε τη “nouvelle vague” στην Ελλάδα.