Η Λίλιθ είναι η μυθολογική πρώτη σύζυγος του Αδάμ. Όπως και ο Αδάμ, δημιουργήθηκε από τον Θεό από χώμα, ως πρώτη αναφορά ανθρώπινης ζωής στην Βίβλο.

Η Εύα έρχεται μετά, δημιουργημένη από το πλευρό του Αδάμ καθώς κοιμόταν:

…και θα ονομαστεί Γυναίκα, αφού αυτό πάρθηκε από Άνδρα (Γένεσις 2:24)

Αυτή η φανερή αντίθεση μπορεί να εξηγηθεί μόνο με την προϋπόθεση της ύπαρξης θηλυκού ανθρώπου πριν την Εύα. Και αφού μόνο η Εύα αναφέρεται στον κήπο της Εδέμ, η πρoκάτοχός της θα πρέπει να έφυγε πριν το όλο σκηνικό. Η απουσία της Λίλιθ από την Βίβλο εξηγείται λόγω της πατριαρχικής αντίληψης και επικράτησης των Ιουδαίων/Χριστιανών. Επί της ουσίας όμως, όπως αναφέρει και χαρακτηριστικά και ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες στο βιβλίο του «Βιβλίο των φανταστικών όντων», στην Λίλιθ δεν άρεσε η ιεραποστολική στάση, διότι τη θεωρούσε “υπό”, μη θέλοντας να υποταχθεί στον Αδάμ αφού και οι δυο είχαν δημιουργηθεί από χώμα και μαζί και άρα ήταν ίσοι!  Ο θρύλος τη θέλει:

  • να ζευγαρώνει ακόμη και με αγγέλους, οπότε και ο Θεός την τιμώρησε μεταμορφώνοντάς τη σε φίδι. Πρόκειται, φυσικά, για τον πονηρό όφι που πλανεύει την αντικαταστάτριά της, Εύα, ώστε να δοκιμάσει η τελευταία από τον απαγορευμένο καρπό. 
  • να καβγαδίζει με τον Αδάμ και να φεύγει από τον Παράδεισο, αφού πρόφερε το Άρρητο όνομα του Θεού, οπότε ο Αδάμ ζήτησε μετά συντροφιά μια γυναίκα, πιο “υποτακτική”. Από τότε ισχύει το ρηθέν υπό της “φιλοσόφου” του 20ου+ αιώνα Σάρον Στόουν:

    “Το να έχεις αιδοίο και άποψη σ’ αυτήν την πόλη είναι θανάσιμος συνδυασμός”.

Αυτό το “υποτακτική” λοιπόν, έρχεται να καλύψει τον δογματισμό περί πατριαρχικής αντίληψης μέσα στους αιώνες, να ερμηνεύσει τον τρόπο επιμόρφωσης των μικρών κοριτσιών σε περιόδους της ιστορίας, μέχρι και να δικαιολογήσει τον άνδρα που ιστορικά σε κάποιες εποχές μπορούσε να έχει μέχρι και δικαίωμα θανάτου στη γυναίκα που διάλεγε ή έπαιρνε με το ζόρι σαν συμβία του. Η μεγάλη διαφορά λοιπόν στο αίτημα του Αδάμ να έχει γυναίκα, όπως άλλωστε είχαν ταίρι όλα τα ζώα στον Παράδεισο, ήταν να είναι και “υποτακτική”. Τα ζώα δεν είχαν μάλλον τέτοια αιτήματα, δεν προκύπτει από κάπου άλλωστε! 

Κι αν όλα τα παραπάνω αληθεύουν, έστω και στη μυθοπλαστική τους πλευρά, που όμως κατέλαβε κάποιον νου ανθρώπινο που τα σκέφτηκε και τα κατέγραψε, τότε από την αρχή της Ιστορίας ο “πόλεμος των φύλων” στο μυαλό του άντρα είχε να κάνει με το πως θα πολεμήσει ή πως θα χρησιμοποιήσει ένα σούπερ όπλο όπως το σεξ. Και sex σημαίνει φύλο στην ελληνική. Και φύλο είναι και το γυναικείο. Κι αφού ο Αδάμ τη ζήτησε υποταγμένη και το κατάφερε, τότε οι απόγονοι του Αδάμ δεν θα ήταν βλάκες να μην συνεχίσουν την “Απόφαση Θεού”.

Ο Αθανάσιος Χρυσικόπουλος το 2012, στο βιβλίο του “Η γυναίκα, οι θρησκείες και το σεξ”, αναφέρει:

Η ιστορία της σεξουαλικότητας είναι γεμάτη με την αντιπαλότητα των φύλων για επικράτηση. Πάντοτε οι γυναίκες και οι άντρες αλληλοαγαπιούνταν και αλληλομισιούνταν. Όταν όλοι πίστευαν ότι η γυναίκα είναι αυτή που δίνει τη ζωή, ζούσε στη γη σαν βασίλισσα και στον ουρανό σαν θεά. Η ωραία εποχή της Μητριαρχίας κατέρρευσε, όταν ο άντρας ανακάλυψε το βιολογικό του ρόλο στην αναπαραγωγή. Οι διάφορες θρησκείες είδαν τη γυναίκα με διαφορετικό πρίσμα. Στην ανατολή είχαν την εξυπνάδα να “παντρέψουν” στη φιλοσοφία τους τη γυναίκα και το Sex, ενώ στη δύση ανακάλυπταν την πλανεύτρα Εύα και την αμαρτία. Στους ατελείωτους αιώνες που ακολούθησαν, η γυναίκα κατάφερε -με πολλά πισωγυρίσματα- να επιβιώσει χρησιμοποιώντας την ιδιαιτερότητα του φύλου της, την πονηρή της διπλωματία και τη δύναμη των θέλγητρων της, για να απελευθερωθεί τον 20ό αιώνα, ύστερα από 5.000 χιλιάδες χρόνια αντρικής καταπίεσης.

Η Λίλιθ βέβαια, αποσπασμένη και τσατισμένη απ’ όλ’ αυτά, τα έμπλεξε με τον Σατανά και είχε πλέον άλλα στο μυαλό της. Να δαιμονίζει γυναίκες! Πως; Μα με την όρεξη για σεξ! Η οποία στην περίπτωση της γυναίκας πέρασε από ιατρικά ανακοινωθέντα, που θεωρούσαν από την αρχαιότητα ακόμα τον ερωτικό παροξυσμό σαν “υστερία”, προερχόμενη από την

Υστέρα = Μήτρα.

Ο Γαληνός (από το 200 π. Χ.), συνιστούσε τη μάλαξη της γεννητικής χώρας ως θεραπεία για την υστερία. Οι γιατροί της εποχής φαίνεται να είχαν εντοπίσει τη σύνδεση της υστερίας με τη σεξουαλική δραστηριότητα, καθώς είχαν παρατηρήσει ότι εκδηλώνεται πιο συχνά στις γυναίκες που ΔΕΝ ήταν παντρεμένες. Ο δε Φρόϊντ, είχε διαγνώσει την υστερία ως ιατρικό πρόβλημα που εμφανίζεται αποκλειστικά σε γυναίκες και τα συμπτώματά της συμπεριλάμβαναν νευρικότητα, αϋπνία, μυϊκούς σπασμούς, αναπνευστικές δυσκολίες, απώλεια όρεξης για φαγητό και «μια τάση να προκαλούν προβλήματα». Η πάθηση ήταν πολύ κοινή και οι γιατροί του 19ου αιώνα «θεράπευαν» τις ασθενείς τους με ειδικά «μασάζ» στα γεννητικά τους όργανα και οδηγώντας τες σε οργασμό (ο επιστημονικός όρος ήταν «υστερικός παροξυσμός»). Περιττό να αναφερθούμε στις ουρές γυναικών κάθε ηλικίας έξω από τα ιατρεία της εποχής…

Κι έτσι γεννήθηκε κι ο δονητής, για να αντιμετωπίσει τις υστερίες των γυναικών από επιστημονικής απόψεως πάντα, δεδομένου ότι οι “μασέρ” γιατροί παραπονέθηκαν ότι κουράζονταν τα χέρια τους! Κάποια στιγμή λοιπόν, τα χέρια του δρ. Γκράνβιλ, άρχισαν να τον προδίδουν και οι κράμπες που ακολουθούσαν ήταν ανυπόφορες. Και κάπως έτσι, με την βοήθεια της τύχης, του ηλεκτρισμού αλλά και της ευφυίας ενός φίλου του, του εφευρέτη Εδμούνδου Σεντ Τζον Σμάιθ, ο Γκράνβιλ θα ανακαλύψει το απόλυτο όργανο εξυπηρέτησης καταστάσεων όπως οι παραπάνω, που δεν ήταν άλλο από τον γνωστό τοις πάσι σήμερα, δονητή. Κι ο οποίος διατηρήθηκε να θεωρείται ιατρικό εργαλείο μέχρι το 1952 τουλάχιστον, που το Αμερικανικό Ψυχιατρικό Ινστιτούτο να αποφανθεί επισήμως ότι η υστερία δεν είναι ασθένεια. Από τότε και μετά ως γνωστόν πωλείται παντού, χωρίς άδεια γιατρού, ενώ έχει κάνει καριέρα και στο σινεμά!

Πραγματικά τεκμηριωμένη ύπαρξη δονητή πάντως, έχουμε από την Αρχαία Ελλάδα. Η ονομασία του ήταν «όλισβος» και ήταν φτιαγμένος από πέτρα, δέρμα και σε μερικές περιπτώσεις ξύλο. Αγοραζόταν και χρησιμοποιούνταν κυρίως από ελεύθερες γυναίκες στην αρχαία Ελλάδα, όπως εταίρες (πόρνες), χήρες και παντρεμένες κατά την απουσία τών συζύγων τους. Και το λέμε τεκμηριωμένη διότι υπάρχουν ενδείξεις δονητή από την εποχή των παγετώνων, 28.000 χρόνια πριν, αλλά σε θραύσματα που ίσως καταλήγουν σε κάτι τέτοιο, αν συντεθεί το “παζλ”.

Από τη στιγμή λοιπόν που η γυναικεία σεξουαλικότητα αντιμετωπίστηκε έτσι -και χειρότερα- στους αιώνες, με πάμπολλα παραδείγματα, είναι προφανές ότι ανάλογα και πλέον πιο δύσπιστα αντιμετωπίστηκε η θέση της γυναίκας στην κοινωνία. Ο πολιτικός και περιπατητικός φιλόσοφος της αρχαίας Αθήνας Δημήτριος ο Φαληρεύς, επέβαλλε το θεσμό των γυναικονόμων οι οποίοι επέβλεπαν την ενδυμασία των γυναικών σε δημόσιους χώρους, αφού είχε ορισθεί από τον βασιλιά Κάσσανδρο “επιστάτης των Αθηναίων”. Αν μέσα στα χρόνια κάνουμε ένα άλμα θα βρούμε ακόμα χειρότερες καταστάσεις, όπως τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη να ρητορεύει με το “Οι γυναίκες δεν είναι παρά μηχανές για παραγωγή παιδιών”, ενώ ο Τζον Λένον στα μέσα του 20ου πια αιώνα θα “μονολογήσει” πια νιώθοντας την οργή του, εναντίον κάθε είδους ρατσισμού και ανισότητας προς πάσα κατεύθυνση ότι “Η γυναίκα είναι ο νέγρος του κόσμου”. Εξηγεί στον όχλο που ουρλιάζει, ότι ο τίτλος προέρχεται από τον ίδιο και τη Γιόκο Όνο, σημαίνει ότι η γυναίκα υπέφερε τόσο στην ανισότητα των φύλων σαν να επρόκειτο για τον “σκλάβο των σκλάβων ” και θα το κάνει και τραγούδι…

Η μητριαρχία βέβαια αποτέλεσε την πρώτη μορφή κοινωνικής οργάνωσης κατά τα προϊστορικά χρόνια. Η γυναίκα θεωρούταν πηγή της ζωής και λατρευόταν ως θεά – Μητέρα καθώς αυτή έφερνε στον κόσμο απογόνους ενώ ο πατέρας ήταν αμφισβητούμενος. Στην Μινωική Εποχή για παράδειγμα, οι γυναίκες είχαν περίπου ίσα δικαιώματα και ελευθερίες με του άντρες, συμμετείχαν σε όλες τις κοινωνικές εκδηλώσεις, γιορτές, λατρευτικές τελετές, αγωνίσματα, ακόμα και στο κυνήγι. Στην Σπάρτη της ίδιας περιόδου οι γυναίκες είχαν παρόμοια δικαιώματα με τους άνδρες, είχαν κληρονομικά δικαιώματα, συμμετείχαν στο δημόσιο βίο και είχαν λόγο για την κοινωνικοπολιτική ζωή.  Κατά την κλασική περίοδο η θέση της γυναίκας παρουσιάζεται δυσμενέστερη και τα δικαιώματά της ακόμα πιο περιορισμένα. Ωστόσο, κύρια πηγή αποτελεί η κατάσταση στην κλασική Αθήνα, όπου η γυναίκα ήταν πάντοτε υπό την κηδεμονία ενός άντρα, είτε του πατέρα της είτε του νόμιμου συζύγου της. Ακόμα, πηγές αποτελούν λογοτεχνικά έργα αυτής της περιόδου που σε ορισμένες περιπτώσεις η γυναίκα παρουσιαζόταν υποχείριο του άντρα και θεωρούταν ανάξια λόγου. Αλλά ας μην ξεχνάμε ότι στην ίδια περίοδο παρουσιάζεται π.χ. και η Κλεοπάτρα, απόλυτη άρχοντας στην Αίγυπτο της εποχής εκείνης ή ακόμα παλιότερα η Ζηνοβία της Συρίας, έχοντας αναδείξει τη γυναικεία μορφή στους πρώιμους αυτούς χρόνους της ανθρωπότητας.

Ο διαφωτισμός είναι μια εποχή που αρχίζουν και μπαίνουν βάσεις ισότητας των φύλων, είτε από άντρες λογοτέχνες της εποχής ή κι από γυναίκες που άρχισαν να βρίσκουν πεδίο πρώιμου φεμινισμού. Ο μέγας Διαφωτιστής Ζαν Ζακ Ρουσό διατύπωσε την άποψη ότι “οι γυναίκες είναι υποδεέστερες των ανδρών και πρέπει να είναι υποταγμένες σε αυτούς”. Στις ιδέες αυτές αντιτάχθηκε η Μαίρη Γουόλστονκραφτ, Αγγλίδα συγγραφέας και φιλόσοφος, υπέρμαχος των δικαιωμάτων των γυναικών. Μάλιστα, στο πρωτοποριακό βιβλίο της «Η διεκδίκηση των δικαιωμάτων της γυναίκας» (1792) απαντάει στους διανοούμενους της εποχής που ήταν αντίθετοι στην εκπαίδευση των γυναικών, τονίζοντας την σημασία της εκπαίδευσης και της κατάρτισης του γυναικείου φύλου καθώς και την αναγκαιότητα εξάλειψης των φυλετικών ανισοτήτων.  Άλλος ένας Γάλλος φιλόσοφος που εναντιώθηκε στην διαδεδομένη άποψη περί κατωτερότητας του γυναικείου φύλου ήταν ο Νικολά ντε Κοντορσέ, οποίος μάλιστα έκανε λόγο για ίσα πολιτικά δικαιώματα και για τα δύο φύλα καθώς και για καθολική εκπαίδευση. Τα σαλόνια και τα καφέ αυτής της εποχής ήταν ο πρώτος φορέας διάδοσης των ιδεών του διαφωτισμού καθώς ήταν χώροι συναθροίσεων διαφόρων ανθρώπων που συζητούσαν νέες ιδέες και φιλοσοφίες. Μέσα από αυτούς τους χώρους, ιδίως όταν είχαν πρόσβαση και γυναίκες, άρχισαν να εξαπλώνονται ευρύτερα αυτές οι απόψεις περί δικαιωμάτων της γυναίκας και ισότητας των φύλων. Άλλη μια αλλαγή αυτής της περιόδου που συνέβαλε στην βελτίωση της θέσης της γυναίκας ήταν οι αλλαγές στην τυπογραφία και τις εκδόσεις. Στο μεγαλύτερο μέρος του Διαφωτισμού οι γυναίκες χρειάζονταν γραπτή συγκατάθεση του συζύγου τους για να εκδώσουν τα γραπτά τους. Αυτό το καθεστώς άρχισε να υποχωρεί και υιοθετήθηκαν πιο εμπορικές μέθοδοι που επέτρεπαν στις γυναίκες να εκδίδουν τα γραπτά τους με μεγαλύτερη ελευθερία.

Στα επόμενα χρόνια ο Νίτσε μεγαλόστομα θα πει το “Η γυναίκα ήταν η δεύτερη γκάφα του Θεού”, υπονοώντας ίσως ότι ο άνδρας ήταν η πρώτη ή ο άνθρωπος γενικότερα (ας μην το περιορίσουμε εκ του παραδείγματος στον ελλαδικό χώρο και νου). Πράγματι λοιπόν, αν δει κανείς στο Ευρωβαρόμετρο του Μαίου 2018 τις απαντήσεις των Ελλήνων στην ερώτηση (άνδρες και γυναίκες εξίσου) για το ρόλο της γυναίκας στην κοινωνία, αναρωτιέται για την πρώτη γκάφα! Η απάντηση λοιπόν (υπενθυμίζουμε το 2018) είναι πως ο πιο σημαντικός ρόλος για μια γυναίκα είναι να φροντίζει το σπίτι της, ενώ ο πιο σημαντικός ρόλος ενός άνδρα είναι να βγάζει λεφτά. Κι επομένως το μυαλό του είναι πάνω από το κεφάλι του και δικαίως ο Παυλάρας ο Σιδηρόπουλος εξύμνησε όπως εξύμνησε και πάλι πρωτοποριακά τη γυναίκα.

Γυναίκα μεσολάβησε στον άντρα και τη γνώση

σαν προβολή του όφι

δυστυχώς ο πλούσιος τω πνεύματι

έβαλε στόχο ιδανικό Θεό

Κάποιου είδους έναυσμα -ακόμα και ως ιδέα- είχε δοθεί αιώνες πριν, με τη “Λυσιστράτη” του Αριστοφάνη να πρωτοστατεί σε μια ιδιόμορφη και άτυπη «φεμινιστική» απεργία, προκειμένου να τελειώσει ο πόλεμος των ανδρών. Η σύλληψη του Αριστοφάνη, εστιάζει φυσικά στην ειρήνη, ο τρόπος είναι ευρηματικός και αναδεικνύει στην εποχή του δυο θέματα: την αποφασιστικότητα της γυναίκας αλλά και τη “χρησιμοποίηση” των όπλων που διαθέτει για να ακουστεί, αλλά ειρηνικά και πάλι! Η “σεξουαλική απεργία” λειτουργεί σα μοχλός πίεσης, οι άνδρες ακουν (κι έχει κι αυτό τη σημασία του), ενώ η προσωποποιημένη καλλονή Συμφιλίωση από τη μεριά της Σπάρτης βοηθάει στο σχέδιο ειρήνης της Λυσιστράτης. Πόσο απλά φαίνονται τα πράγματα και εξισορροπητικά στη Μητέρα Λογοτεχνία… 

“Η πιο ανόητη γυναίκα είναι εκατό φορές πιο πονηρή από τον πιο έξυπνο άντρα”,

έλεγε ο Αλέξανδρος Δουμάς υιός κι ενώ λίγα χρόνια πριν, κατά τη διάρκεια της Γαλλικής επανάστασης, οι γυναίκες του Παρισιού ζητούσαν «ελευθερία, ισότητα, αδελφότητα» στις Βερσαλλίες, με προεξάρχουσα την εκπρόσωπο του Διαφωτισμού (που λέγαμε παραπάνω) Ολυμπία Ντε Γκουζ, (καλλιτεχνικό ψευδώνυμο της Μαρί Γκουζ) και τελικά πρώτη φεμινίστρια.

” Γυναίκες ξυπνήστε! Το μήνυμα της λογικής ακούγεται σ’ ολόκληρο τον κόσμο! Ανακαλύψτε τα δικαιώματά σας! Η ισχυρή αυτοκρατορία της φύσης δεν περιβάλλεται πλέον από την προκατάληψη, τον φανατισμό, τη δεισιδαιμονία και τα ψέματα. Η φλόγα της αλήθειας έχει σκορπίσει τα σύννεφα της ανοησίας και της καταπίεσης. Ο άνδρας, που ήταν μέχρι χθες υποδουλωμένος, έχει πολλαπλασιάσει τη δύναμή του και χρειάζεται και τη δική σας βοήθεια για να σπάσει τις αλυσίδες του. Με το να απελευθερωθεί μόνο αυτός, αδικεί κατάφωρα τη σύντροφό του. Γυναίκες, γυναίκες! Πότε θα πάψετε να είστε τυφλές; Τι έχετε  κερδίσει μέχρι τώρα από την επανάσταση;[…]Αγωνιστείτε , λοιπόν, για τα δικαιώματά σας.”*

Πρωταγωνίστρια της Γαλλικής Επανάστασης, όμως για να υπερασπιστεί τις θέσεις της Διακήρυξης, συγκρούστηκε με την ηγεσία των επαναστατών, η οποία αρνιόταν να αναγνωρίσει τα πολιτικά δικαιώματα των γυναικών και για τον λόγο αυτό οδηγήθηκε τελικά στη λαιμητόμο της σημερινής Πλατείας Κονκόρντ, με το μότο “Η γυναίκα γεννιέται ελεύθερη και έχει τα ίδια δικαιώματα με τον άντρα κι αν έχει το δικαίωμα να ανεβαίνει στο ικρίωμα, πρέπει να έχει και το δικαίωμα να ανεβαίνει στο δημόσιο βήμα.”

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι εργάτριες στο τομέα της υφαντουργίας και του ιματισμού κινητοποιήθηκαν στις 8 Μάρτη του 1857 στη Νέα Υόρκη για τις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας και τους χαμηλούς μισθούς τους. Η αστυνομία επιτέθηκε και διέλυσε βίαια το πλήθος των λευκοντυμένων γυναικών, όμως το εργατικό κίνημα είχε ήδη γεννηθεί. Δυο χρόνια αργότερα, οι γυναίκες που συμμετείχαν στις κινητοποιήσεις, οργάνωσαν το πρώτο εργατικό σωματείο γυναικών και συνέχισαν τον αγώνα για τη χειραφέτηση τους.

Στις 25 Μαρτίου 1911, οι πιο σύγχρονες “Σουλιώτισσες”, πιασμένες χέρι χέρι έπεφταν στο κενό από τους ορόφους ενός εργοστασίου που δούλευαν κλεισμένες από τα αφεντικά τους, για να μην καούν ζωντανές αφού δεν υπήρχαν οδοί διαφυγής. Οι ίδιοι που από τον δρόμο παρακολουθούσαν το ιστορικό πια συμβάν (υπόθεση «Triangle Shirtwaist Factory») και αποζημιώθηκαν για τις υλικές ζημιές από την ασφαλιστική τους εταιρεία, ενώ το μακάβριο κοντέρ έγραφε 131 γυναίκες νεκρές αλλά και 17 ακόμα άντρες, στο σύνολο ηλικιών πολύ νέων. Υπάρχει σημαντική τραγικότητα στην ιστορία, αρκεί να υπολογίσει κανείς ότι επί 100 χρόνια 6 από τα θύματα δεν είχαν καν αναζητηθεί και αναγνωρίστηκαν το 2011 (!). Κάπως έτσι δημιουργήθηκε η Αμερικανική Ένωση Ασφάλειας Μηχανικών, ενώ ανάμεσα στους μάρτυρες θεατές εκείνου του ματωμένου Σαββάτου ήταν και ένα πρόσωπο το οποίο στιγματίστηκε τόσο από την εικόνα απόγνωσης του θανάτου των εργατών που άλλαξε, όταν ήρθε η ώρα, όλη την εργατική νομοθεσία της Αμερικής. Η Φράνσις Πέρκινς, η πρώτη γυναίκα Γραμματέας Εργασίας των ΗΠΑ. Μία γυναίκα που δεν ξέχασε τις γυναίκες που η ανάγκη της εργασίας τις έκανε μάρτυρες δουλείας εις το όνομα του κέρδους.

Suffragette (2015)

Μια ταινία που παρακολουθεί την ιστορία των αγωνιστριών του πρώιμου φεμινιστικού κινήματος στα τέλη του 19ου αιώνα, γυναίκες που ήρθαν αντιμέτωπες με ένα όλο και πιο βάναυσο κράτος. Προερχόμενες από την εργατική τάξη, συνειδητοποιούν σταδιακά ότι η ειρηνικοί αγώνες δεν αποφέρουν κανένα αποτέλεσμα. Η ριζοσπαστικοποίηση του κινήματος είναι η μόνη λύση για αυτές για να πετύχουν την κοινωνική αλλαγή, τον αγώνα για ίσα δικαιώματα στη δουλειά, στο σπίτι, στο κράτος, στην κοινωνία. Παρακολουθούμε τη ζωή μίας από αυτές τις αγωνίστριες, της Maud και τον αγώνα της για αξιοπρέπεια. 

Το 1908 παρέλασαν 15.000 γυναίκες στους δρόμους της Νέας Υόρκης ζητώντας λιγότερες ώρες εργασίας, καλύτερους μισθούς και δικαίωμα ψήφου. Υιοθέτησαν το σύνθημα «Ψωμί και τριαντάφυλλα», με το ψωμί να συμβολίζει την οικονομική ασφάλεια και τα τριαντάφυλλα την καλύτερη ποιότητα ζωής. Η Ημέρα της Γυναίκας γιορτάστηκε για πρώτη φορά από το Σοσιαλιστικό Κόμμα των ΗΠΑ στις 28 Φεβρουαρίου 1909. Ο εορτασμός της καθιερώθηκε το 1910 με πρόταση της Γερμανίδας σοσιαλίστριας Clara Zetkin κατά τη διάρκεια της Δεύτερης Διεθνούς. Μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση, η φεμινίστρια Alexandra Kollontai έπεισε τον Λένιν να επισημοποιήσει τη γιορτή στη Σοβιετική Ένωση, όμως μέχρι το 1965 αυτή παρέμεινε γιορτή των εργατών.

Τα πράγματα άλλαξαν στον 20ο αιώνα. Αν αναζητήσει κανείς κέρδη και ζημίες σε έναν τίμιο αγώνα, θα βρει και τα δυο. Αφ’ ενός γιατί οι γυναίκες δεν διεκδίκησαν από την αρχή την πλήρη ισοτιμία τους, μέχρι του σημείου αυτή να υπάρχει και “εν οίκω”, αφ’ ετέρου γιατί οι θρησκευτικές αντιλήψεις στάθηκαν σημαντικό εμπόδιο, αλλά αντιλήψεις όλων των θρησκειών. Στην πρώτη περίπτωση, το δικαίωμα της εργασίας π.χ. γύρισε αρχικά σαν μπούμερανγκ, γιατί οι γυναίεκς θα έπρεπε να συνεχίσουν να είναι και μητέρες και ερωμένες και νοικοκυρές. Γιατί αυτό το δικαίωμα της εργασίας δύσκολα έδινε και το δικαίωμα καριέρας, ακόμα και σήμερα. Οι μεγάλοι όμιλοι στα Δ.Σ. τους, σπάνια έχουν γυναίκες μέλη και αυτό αφορά την “περιπλοκότητα” της γυναικείας φύσης. Η πολιτική έδειξε τον δρόμο αυτόν έντονα, παρά το γεγονός ότι σημαντικές προσωπικότητες “νοικοκύρεψαν” κράτη και γύρεψαν σαν νέες Λυσιστράτες την ειρήνη. Από την Γκάντι, την Μπούτο, την Νταϊάνα, ακόμα και την Θάτσερ που δεν φοβήθηκε να διαλύσει το βρετανικό ποδόσφαιρο γαι αν μην υπάρχουν χούλιγκανς και σήμερα το βρετανικό ποδόσφαιρο της οφείλει την παγκόσμια αναγνώριση και ύπαρξή του.

Φιγούρες αληθινές και μη όπως Σαπφώ, Κλεοπάτρα, Ζαν Ντ’ Αρκ, Ποκαχόντας, Μαρία Κιουρί, Μεγάλη Αικατερίνη της Ρωσίας, Τζέιν Όστιν, Μάργκαρετ Φούλερ, Φλόρενς Νάιτιγκέιλ, Έμελιν Πανκχερστ, Άννα Έλινορ Ρούσβελτ, Σιμόν Ντε Μποβουάρ, Ρόζα Παρκς, Μητέρα Τερέζα, Άννα Φρανκ, Βαλεντίνα Βλαντίμιροβνα Τερεσκόβα, έχουν δημιουργήσει τον άλλο μύθο. Αυτόν που ο Νιόνιος ο Σαββόπουλος τον αντέστρεψε με τη δική άποψη ότι “Ο άντρας κι η γυναίκαι δεν είναι ίσοι”, “απλούστατα γιατί η γυναίκα είναι ανώτερη”.

Η 8η Μαρτίου ορίστηκε το 1977 από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών ως Παγκόσμια Ημέρα για τα δικαιώματα της Γυναίκας και τη Διεθνή Ειρήνη. Εδώ που δικαιώνεται πια ο Αριστοφάνης θα πω εγώ! Κι όμως, όπως αναφέραμε παραπάνω, ζούμε θρησκευτικές αντιλήψεις που απηχούν στα δικαιώματα της γυναίκας. Αν δεν έχετε δει το “Απαγορευμένο ποδήλατο”, απλά ψάξτε να το βρείτε…

To απαγορευμένο ποδήλατο (Wadjba – 2012)

Η δεκάχρονη Γουάντζντα είναι αποφασισμένη να κάνει τα πάντα για να αποκτήσει το πράσινο ποδήλατο που λαχταρά. Τα εμπόδια που πρέπει να ξεπεράσει όμως είναι πολλά, με σημαντικότερο το ότι στη Σαουδική Αραβία θεωρείται ανήθικο για τις γυναίκες να κάνουν ποδήλατο.

Διαβάστε την ιστορία της Ζαν Ντ’ Αρκ ή την ιστορία της Γιότι Σινγκ… Κι αν την πρώτη την ξέρουμε όλοι, οφείλουμε να ξέρουμε και την άλλη, που στην Ινδία του 2012, βιάστηκε, ανασκολοπίστηκε, ξυλοκοπήθηκε και τελικά δεν απέφυγε το μοιραίο, με 90% κατεστραμμένα έντερα. Ποια η τιμωρία; Η πρώτη μετά από κάποιους αιώνες ονομάστηκε Αγία, η δεύτερη ζει το δράμα της ακόμα εκεί που είναι σήμερα. Θανατική ποινή στους δράστες που δεν έχει ακόμα εκτελεστεί εν έτει 2020, λόγω των συνεχών εφέσεων. Δεν είναι το θέμα η θανατική ποινή, είναι το θέμα η ζούγκλα και αν τα άγρια ζώα είναι πιο δίκαια ή όχι. Είναι το θέμα αν τα ζώα που έζησαν στον Παράδεισο σαν ταίρια και ζουν ακόμα και σήμερα στην πολύπαθη Γη, έχουν κώδικα επικοινωνίας και συμπόνιας που εμείς οι άνθρωποι δεν έχουμε. Και είναι και θέμα δικαιοσύνης ηθικής από ένα σημείο και μετά, όταν πρόκειται για τέτοιες πράξεις, αν θέλουμε να λέμε ότι ως άνθρωποι δεν “είμαστε ζώα”… και ίσως ανακηρύξουμε Αγία αργότερα και την Γιότι.

Ο μεγάλος Νίκος Καζαντζάκης, έχει υμνήσει -μεταξύ άλλων- τη γυναίκα, αλλά με τον δικό του μοναδικό τρόπο:

“Ολάνθιστος γκρεμός της γυναικός το σώμα”.

Ταυτόχρονα υπενθυμίζει και καυτηριάζει όμως κάτι που πολλές γυναίκες θα πρέπει να το δουν με περισυλλογή, με λόγια του Αλέξη Ζορμπά:

Εγώ νομίζω πως άνθρωπος είναι αυτός που θέλει να ‘ναι λεύτερος· η γυναίκα δε θέλει να ‘ναι λεύτερη· είναι λοιπόν η γυναίκα άνθρωπος;

Οι στίχοι του στο “Τραγούδι της γυναίκας” καταλυτικοί, με τη μουσική του Νίκου Μαμαγκάκη και ερμηνεία της Νένας Βενετσάνου:

Είμαι γυναίκα, είμαι γυναίκα δροσερή πηγή…

Στις μέρες μας, σε πολλές χώρες η ημέρα αυτή έχει χάσει το πολιτικό της μήνυμα: Αφενός εμπορευματοποιήθηκε και αφετέρου εκλήφθηκε ως ευκαιρία για να εκφράσουν οι άνδρες την αγάπη τους στις γυναίκες, όπως κατά την Ημέρα της Μητέρας και του Αγίου Βαλεντίνου. Έντονος αλλά τόσο πραγματικός ο τρόπος που το “αρσενικό” προσεγγίζει το “θηλυκό”…

Ωστόσο, περιστατικά που σημειώνονται με αφορμή τον εορτασμό της Ημέρας τη Γυναίκας, αποδεικνύουν την ανάγκη προβολής και τίμησης, αν μη τι άλλο, των αγώνων των γυναικών.

“Women really are the other half of the sky, as I whisper at the beginning of the song. It’s a ‘we’ or it ain’t anything.'”

“Οι γυναίκες είναι το άλλο μισό του ουρανού, όπως λέω στην αρχή του τραγουδιού. Είναι “εμείς” ή δεν είναι τίποτε άλλο”

John Lennon

Για το www.thelook.gr

Κώστας Προβατάς (fb Costas Provatas)