Μια έκθεση γεμάτη από αθάνατο ελληνικό καλοκαίρι όταν οι άνθρωποι ζούσαν όχι μέσα από τις οθόνες αλλά κάτω από τον ήλιο φέρνει λιακάδα στο στο Μουσείο Μπενάκη. Στην έκθεση “Joan Leigh Fermor: Φωτογράφος και αγαπημένη” η Τζόαν Λι Φέρμορ και το έργο της χαρίζουν μια νοσταλγία μέσα από ανέκδοτες μέχρι σήμερα λήψεις.
15 χρόνια μετά τον θάνατό της Φέρμορ, η καλλιτέχνης αποτελεί το θέμα βιβλίου και έκθεσης τα οποία περιλαμβάνουν κομμάτια από το πλήρες φωτογραφικό της αρχείο, που απαρτίζεται συνολικά από παραπάνω από 5.000 φωτογραφίες.
Πολλές από αυτές ανακαλύφθηκαν το 2003 στο σπίτι της Φέρμορ και του συνοδοιπόρου της Πάτρικ στη Μάνη από την Ολίβια Στιούαρτ, η οποία ήταν οικογενειακή φίλη τους. Η ίδια υπογράφει σε συνεργασία με τον Ίαν Κόλλινς, και το βιβλίο γεμάτο Ελλάδα.
Αφού βρήκε τις φωτογραφίες, η Στιούαρτ της μετέφερε στην Σκωτία, όπου εκτίθενται σήμερα στην Εθνική Βιβλιοθήκη της χώρας.
Το έργο της προδίδει ότι η Φέρμορ, που κατά την διάρκεια της ζωής της ήταν γνώστη κυρίως ως σύζυγος και μούσα του διάσημου συγγραφέα Πάτρικ Λη Φέρμορ, ήταν και η ίδια μία εξαιρετική καλλιτέχνης.
Το αρχείο περιλαμβάνει φωτογραφίες από τα ταξίδια της Φέρμορ ανά την Ευρώπη, τον γάμο και τους φίλους της καθώς και πανέμορφα τοπία και ανθρώπους από τη ζωή της στην Ελλάδα.
Απεικονίζονται οι Δελφοί, το Αιγαίο, η Επίδαυρος αλλά και φίλοι του ζευγαριού όπως η Μαργκότ Φοντέιν και ο Φρέντι Άστον. Κεντρικό ρόλο παίζει φυσικά και ο σύζυγος της Φέρμορ, ο Πάτρικ καθώς και καθημερινοί άνθρωποι και σκηνές από τη ζωή στην Ελλάδα.
“Στη διάρκεια της ελεύθερης σχέσης που τους ένωνε, η Joan και o Paddy Leigh Fermor μοιράστηκαν τη ζωή τους, κυρίως στην Ελλάδα, ως εραστές και ως φίλοι. Εκείνη φωτογράφος και εκείνος συγγραφέας, απολάμβαναν ισότιμη αναγνώριση ως καλλιτέχνες” σημειώνει το σημείωμα του Μουσείου Μπενάκη.
Η Joan υπήρξε μια ακαταπόνητη επαναστάτρια, όταν το 1940 τράβηξε τις εξαιρετικές εκείνες φωτογραφίες από το βομβαρδισμό του Λονδίνου που έμελλε να γίνουν το σύμβολο της ζωής που θα άφηνε αργότερα πίσω της.
Στο Κάιρο το 1944 γνώρισε τον Paddy, ο οποίος σύντομα θα την ακολουθούσε στην Αθήνα. Ταξίδεψαν μαζί σε όλη την Ελλάδα, προτού τελικά εγκατασταθούν στην Πελοπόννησο – στο όμορφο σπίτι που έχτισαν στην Καρδαμύλη και κληροδότησαν στο Μουσείο Μπενάκη.
Στις δεκαετίες του 1940, του 1950 και του 1960 η Joan έβγαλε αμέτρητες φωτογραφίες ανθρώπων και τόπων, ταξιδεύοντας μαζί με τον Paddy στην Ελλάδα” αναφέρει για την έκδοση αλλά και την έκθεση που αποδίδουν φόρο τιμής σε αυτή την άγνωστη στο πλατύ κοινό φωτογράφο, το έργο της οποίας είναι μια αποκάλυψη.
Εκείνη και εκείνος
Για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της, η Φέρμορ ασκούσε το επάγγελμα της φωτογράφου, συνεισφέροντας φωτογραφικό υλικό στα βιβλία του συζύγου της αλλά και σε περιοδικά όπως το Horizon και το Architectural Review. Κάποια στιγμή όμως μετά τα 40 της έπαψε να φωτογραφίζει για άγνωστους λόγους.
Η προτεραιότητά της ήταν πάντα το να φροντίζει τον σύζυγό της και οι δυο τους μοιράστηκαν μία στενή και ιδιαίτερη σχέση για σχεδόν 60 χρόνια. Η Τζόαν πέθανε το 2003 σε ηλικία 91 ετών ενώ ο Πάτρικ μερικά χρόνια αργότερα, το 2011 σε ηλικία 96 ετών.
Η ίδια ήταν πάντα μαζεμένη και ζούσε στη σκιά του συζύγου της, αλλά φαίνεται ότι, έστω μετά θάνατον, το έργο της λαμβάνει την αναγνώριση που του αρμόζει.
