ΜΑΡΞ ΚΑΙ ΜΑΡΞΙΣΜΟΣ
του Gregory Claeys
Μια διαφωτιστική ιστορία για το πώς αναπτύχθηκε η σκέψη του Μαρξ
καθώς και για το ποιες ήταν οι κυριότερες φιλοσοφικές του επιρροές
από έναν κορυφαίο ιστορικό
Ένα «πανόραμα» του μαρξισμού
που καλύπτει όλο το ιστορικό χρονικό, τις ιδεολογικές αντιπαραθέσεις,
τον συσχετισμό του με άλλες ιδεολογίες και τη θέση του στον 21ο αιώνα
Έδωσε το όνομά του σε ένα ιδιαίτερα δημοφιλές ανά τον κόσμο κοινωνικοπολιτικό σύστημα ιδεών και φέτος συμπληρώνονται 200 χρόνια από τη γέννησή του. Μιλάμε φυσικά για τον Καρλ Μαρξ, τον πιο επιδραστικό και αμφιλεγόμενο πολιτικό στοχαστή της ιστορίας. Ό,τι είπε ο Μαρξ –ή ό,τι υποτίθεται πως είπε– έχει στις μέρες μας καθοριστική σημασία για τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων ανά την υφήλιο. Οι υποστηρικτές του είναι πάμπολλοι, εξίσου πολλοί όμως είναι και οι πολέμιοί του.
Ένας από τους κορυφαίους βρετανούς ιστορικούς του σοσιαλισμού, ο Καθηγητής Ιστορίας στο Royal Holloway του Πανεπιστημίου του Λονδίνου Gregory Claeys, στο βιβλίο του Μαρξ και μαρξισμός, που θα κυκλοφορήσει στα μέσα Οκτωβρίου από τις εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ σε μετάφραση Γιώργου Μαραγκού, αναλογίζεται τις ιδέες του Μαρξ και την εξέλιξή τους, από τις απαρχές της Ρωσικής Επανάστασης μέχρι σήμερα.
Γιατί ο Μαρξ ήταν τόσο πετυχημένος ως στοχαστής; Πώς ο μαρξισμός εξελίχθηκε κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα και τι σημαίνει για εμάς σήμερα; Αν και μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης έμοιαζε να έχει τελείως ξεπεραστεί, μια νέα γενιά αναγνωστών διαβάζει και ανακαλύπτει τον Μαρξ στον απόηχο των επαναλαμβανόμενων οικονομικών κρίσεων, της αυξανόμενης κοινωνικής ανισότητας και της καταστροφικότητας του καπιταλισμού. Τόσο η κριτική του για τον καπιταλισμό όσο και το όραμά του για το μέλλον έχουν διαχρονική απήχηση παρόλο που τα ερωτήματα που θέτει είναι στις μέρες μας ακόμα πιο δύσκολο να απαντηθούν. Στο βιβλίο του, ο Gregory Claeys εστιάζει ιδιαίτερα στη σχέση του πρώιμου ουμανισμού του Μαρξ με την ύστερη σκέψη του, τον μαρξισμό ως μορφή ουτοπισμού και στο πρόβλημα του σταλινικού εκφυλισμού του μαρξισμού.
Το βιβλίο διαρθρώνεται σε δύο μέρη.
Το πρώτο αποτελεί μια βιογραφία του Μαρξ πριν και μετά τον μαρξισμό, με εκτενείς αναφορές σε ιδεολογικά και φιλοσοφικά ρεύματα, καθώς και σε στοχαστές και φιλοσόφους. Με τρόπο γλαφυρό, σχολιάζονται γεγονότα, πολιτικές εξελίξεις, φιλοσοφικές αναζητήσεις, έργα και διανοητές ορόσημα του 19ου και του 20ού αιώνα. Επιπλέον, αναλύεται το Κεφάλαιο, η «Βίβλος των εργατικών τάξεων» όπως την αποκαλεί ο Ένγκελς, ενώ γίνεται κι εκτενής σχολιασμός των έργων του Μαρξ στο σύνολό τους. Επιπλέον, εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι αναφορές στην αμφισβήτηση των θεωριών του Μαρξ ως ιδιαίτερα «επιστημονικών» και «ουτοπικών.
Το δεύτερο μέρος αφορά τον Μαρξισμό, ξεκινώντας με τη διαπίστωση ότι ο μαρξισμός όπως είναι σήμερα γνωστός ελάχιστη σχέση έχει με την αρχική κοσμοθεωρία του Μαρξ. Αναφέρονται διεξοδικά οι αντιπαραθέσεις, τα ιδεολογικά ρεύματα, οι αμφισβητήσεις, ενώ σκιαγραφούνται με ολοκληρωμένο τρόπο τα ιστορικά γεγονότα και οι ηγετικές φυσιογνωμίες της εποχής: ο Λένιν και η ρωσική επανάσταση, οι ηγέτες του μπολσεβικισμού, η μετά Στάλιν εποχή, ο δυτικοευρωπαϊκός μαρξισμός, ο μαρξισμός του τρίτου κόσμου, η Κίνα και ο Μάο, το φαινόμενο της Κούβας, ο αφρικανικός μαρξισμός κ.ά.
Μια μεγαλόπνοη μελέτη με την υπογραφή του Gregory Claeys, κορυφαίου ιστορικού του σοσιαλισμού, που εξετάζει τις ιδέες του Μαρξ και την εξέλιξή τους μέσω της Ρωσικής Επανάστασης ως τις μέρες μας και αποδεικνύει ότι ο Μαρξ και ο Μαρξισμός εξακολουθούν να είναι επίκαιροι.
Για όποιον ενδιαφέρεται για το «φαινόμενο Μαρξ» από τις εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ κυκλοφορούν επίσης:
- το βιβλίο Τι είπε στ’ αλήθεια ο Μαρξ όπου ο συγγραφέας του και Καθηγητής Φιλοσοφίας Χάρι Μπάροουζ Άκτον δείχνει πώς ο Μαρξ και ο Ένγκελς διαμόρφωσαν την κοινωνική τους θεώρηση και τις πρακτικές τους επιδιώξεις στη γραμμή της παράδοσης του επαναστατικού σοσιαλισμού
- η βιογραφική μυθιστορία ενός σπουδαίου ζεύγους επαναστατών με φόντο τα κυριότερα γεγονότα και πρόσωπα που καθόρισαν την πορεία του σοσιαλιστικού κινήματος από τα μέσα του 19ου ως τις αρχές του 20ού αιώνα από τη Ζέφη Κόλια με τίτλο Λώρα, Η τελευταία των Μαρξ.
