Ένας άνθρωπος που είναι γνωστός για τους αγώνες του για τη δημοκρατία και την ελευθερία των ιδεών έρχεται στο The Look.Gr Αφορμή το τελευταίο του βιβλίο «Ακύμαντοι» που κυκλοφορεί από τον εκδοτικό οργανισμό Λιβάνη. Ο πολιτικός και συγγραφέας Νίκος Σκορίνης σε μια αφοπλιστική συνέντευξη!
Σας καλωσορίζω κ. Σκορίνη στο περιοδικό Τέχνης και Λόγου The Look.Gr Είναι χαρά μας να σας έχουμε κοντά μας.
- Πώς ξεκίνησαν οι «Ακύμαντοι» να επιβάλλονται στη σκέψη σας;
Ο αιτίες είναι πολυπαραγοντικές, η αφορμή μία. Για τις πρώτες δεν έχω σαφή απάντηση. Σίγουρα οι πολλές εικόνες από τη προσωπική ζωή μου, αλλά και τις εικόνες του συνόλου σ’ επίπεδο της δικής μας χώρας κι ευρύτερα τού παγκόσμιου ανθρώπινου χάρτη. Η αφορμή που κίνησε ένα βράδυ τη συγγραφή ήταν το διάγγελμα του Γιώργου Παπανδρέου στο Καστελόριζο. Η επίσημη ουσιαστικά παραδοχή πως για μία ακόμα φορά η Ελλάδα είχε χρεοκοπήσει από τις άλογες συμπεριφορές των πολιτικών της, αλλά και πολλών εξ ημών. Το παρανάλωμα νου και ψυχής από την εικόνα και το άκουσμα.
- Ένα πολιτικό μυθιστόρημα στην Ελλάδα της κρίσης ποια παράθυρα σκέψης ανοίγει στους αναγνώστες;
Δεν μπορώ να πω εγώ, αν οι «Ακύμαντοι» άνοιξαν παράθυρα αναζητήσεων στους αναγνώστες . Οι ίδιοι το γνωρίζουν. Θέλω όμως, να πιστεύω πως το ¨παραθύρι¨ πάντα ανοίγει , λιγότερο ή περισσότερο, καθώς τελειώνουμε την ανάγνωση ενός μυθιστορήματος. Από τα μηνύματα και τα γράμματα που έλαβα από τις αναγνώστριες και τους αναγνώστες, και τους ευχαριστώ πολύ, φαίνεται πως άγγιξε πληγές. Πρώτα πρώτα τις δικές μου, τις ώρες που το έγραφα. Μία προσπάθεια αυτογνωσίας ατόμου και συνόλου. Η στάση ζωής, που ορίζει την περπατησιά μας σαν μονάδα και σαν λαός, είναι αυτή που αντικατοπτρίζει τις ευθύνες μας για όσα μας συμβαίνουν .
Η οικονομική κρίση που βιώνουμε είναι τ’ αποτέλεσμα μίας πολύ επίπεδης κρίσης που προηγήθηκε. Κρίση αξιών , ήθους κι αισθητικής. Μία κοινωνική παρακμή του ατόμου, αυνανιστικού προτύπου, που με πολύ έντεχνο και πολλαπλό τρόπο καλλιεργείται .
Από το σύμπαν, όπως ξέρετε, δεν έπεσαν οι μετεωρίτες που έλειωσαν τα τελευταία οκτώ χρόνια τις κοινωνικές μας αντοχές. Μία ελάχιστη συμβολή για να ψαχτούμε λίγο πάρα πάνω. Ελπίζω λοιπόν, κάτι να κατάφερα . Αυτός ήταν ο στόχος μου.
- «Πέφτει ένας σπόρος στο νταμάρι…λες αδύνατον! Όμως η σκόνη που επικάθεται πάνω του μαζί με τη βροχή του δίνει κατιτίς ελάχιστο να ριζώσει». Λόγια ενός ήρωα των «Ακύμαντων». Πιστεύετε πως οι θυσίες του ελληνικού λαού την τελευταία δεκαετία δημιούργησαν τις «ρωγμές στην πέτρα»…ώστε να μετατραπεί «ο λίθος σε χώμα»;
Δύσκολη η απάντηση. Υπάρχουν παραδείγματα πως η αυτοκάθαρση ως αναγκαιότητα, ενώ συνομολογείται , δεν επιτυγχάνεται πάντα. Κοντράρεται με το σκληρό εγωιστικό Εγώ μας . Κινούμαστε μέσα στις αντιφάσεις μας και τα πολλαπλά δίπολα της ζωής άλλοι πάνε από δω κι άλλοι από κει. Νομίζω, όμως, πως η επιλογή ενός μεγάλου τμήματος του Ελληνικού λαού να επιλέξει μία ποιοτική πολιτική επιλογή έξω από το παραδοσιακό συστημικό πολιτικό γίγνεσθαι , δείχνει πως θέλει κάτι ν’ αλλάξει. Οι παλιοί βίωσαν και βιώνουν μία νέα πραγματικότητα· μέσα από αυτήν αλλάζουν και οι ίδιοι. Οι νέοι που την αντάμωσαν από τα πρώτα τους βήματα, την ερευνούν και την διαμορφώνουν. Πιστεύω λοιπόν πως ναι! Κάτι καλύτερο πάει να γεννηθεί. Πολλές φορές ο πολιτικός και κοινωνικός νέος σπόρος δεν καρποφορεί από την πρώτη μέρα που πέφτει. Πρώτα μοχλεύεται, φουσκώνει και μετά παράγει . Ίδωμεν!
Η πτώση του κομμουνιστικού μοντέλου σαν πράξη, είναι αλήθεια πως άφησε φαινομενικά την παγκόσμια συλλογική σκέψη χωρίς εναλλακτική λύση απέναντι στον αδίστακτο νεοφιλελευθερισμό.
4. Μέσα στο μυθιστόρημά σας υπάρχει μια κατηγορία ανθρώπων που ο ηθικός ξεπεσμός του είδους δεν τους έχει αγγίξει. Αλήθεια μέσα σε αυτή την ηθική τελμάτωση, όπου ο άνθρωπος έχει μετατραπεί στο πιο άγριο είδος του ζωικού βασιλείου, ποια είναι τα στεγανά που θα μας κρατήσουν αλώβητους στην πορεία μας πάνω σε αυτό τον κόσμο;
Μα να σπάσουμε ακριβώς αυτά τα στεγανά! Να ξεφωλιάσουμε το καλό από την κοιτίδα του κακού. Να το μοιραστούμε με τους πολλούς, να αντισταθούμε στους λίγους που παράγουν το κακό. Μία παγκόσμια κοινότητα της αγάπης , της ειρήνης , της αλληλεγγύης γιατί δεν πρέπει να είναι το Όραμα ; Ποιοι δεν το θέλουν; Λίγοι τσαρλατάνοι κατά χώρα και διεθνώς. Γιατί τους αφήνουμε να μας ¨ξεφλουδίζουν¨ το μυαλό , να ποδηγετούν τις σκέψεις μας, όπως κι όπου αυτοί θέλουν; Να πιστεύουμε πως αυτή είναι η φυσική τάξη του κόσμου∙ μία ανίκητη «κανονικότητα» για την οποία δεν υπάρχει καμία ελπίδα πως μπορούμε να την αλλάξουμε; Γιατί το 3% του κόσμου να παίζει πεντόβολα στη τσέπη τους τη δική μας ζωή ; Η πτώση του κομμουνιστικού μοντέλου σαν πράξη, είναι αλήθεια πως άφησε φαινομενικά την παγκόσμια συλλογική σκέψη χωρίς εναλλακτική λύση απέναντι στον αδίστακτο νεοφιλελευθερισμό.
Ωστόσο, πιστεύω πως εκκολάπτεται αφανώς, μία νέα αντίληψη για έναν καινούργιο Άνθρωπο. Από τα κάτω, όχι από τα πάνω. Ίσως οι κρατούντες να μην καταλάβουν την στιγμή , όταν αυτή θα γίνει. Ίσως ούτε εμείς οι ίδιοι που την δημιουργούμε. Ίσως, μάλιστα η αλλαγή αυτή να μη γίνει με τις γνωστές επαναστατικές εκρήξεις της ιστορίας του ανθρώπου γιομάτες από αίμα. Πότε θα γίνει;
Σε μία μέρα που η αιωνιότητα θα έχει το ρεπό της, είναι ευκαιρία να μπούμε ανάμεσα της.
Δώστε μου το δικαίωμα να μένω ακόμα λίγο ρομαντικός και ουτοπιστής. Η λογοτεχνία τα έχει αυτά…
5. «Αν η ζωή ήταν αλάνθαστη, θα ήταν βωμός χωρίς θρησκεία», λέτε σε κάποιο σημείο του βιβλίου σας. Ποιο είναι το σημείο επαφής λάθους και θυσίας; Θεωρείτε πως υπάρχει μια αναλογία ανάμεσα σε αυτά τα δύο;
Δεν το γνωρίζω. Αυτό, όμως, που μετράει είναι ή ίδια η θυσία. Είτε γίνεται για λάθος σκοπό είτε για σωστό, είναι μία μέγιστη υπέρβαση . Όταν ο άνθρωπος περνά πάνω από τ’ όρια του, δεν υπάρχουν αναλογικότητες! Πάντως, πιστεύω πως η ζωή χωρίς λάθη δεν θα ήταν ένα πεθαμένο μαυσωλείο. Απλά, ο θεός σαν έφτιαχνε τον άνθρωπο, πρέπει να ήταν πολύ μεθυσμένος για να τον δημιουργήσει με τόσες πολλές ατέλειες. Τώρα, συγκρίνουμε τον κόσμο με τα γνωστά σε μας δεδομένα . Αυτή η ερώτηση, όμως, απαιτεί από μόνη της μία ολόκληρη συνέντευξη για ν’ απαντηθεί. Στο πρώτο μου βιβλίο «ΔΥΤΙΚΟΑΝΑΤΟΛΙΚΑ ΤΗΣ ΓΗΣ» το ανιχνεύω κάπως πιο αναλυτικά.
6. Ο καταξιωμένος συγγραφέας Βασίλης Βασιλικός σε ένα του βιβλίο («Μνήμη από μελάνι») αναφέρει πως το παρακράτος σε συνεργασία με τα διεθνή συμφέροντα τη δεκαετία του ’60 δημιούργησαν ήρωες ενώ από τη δεκαετία του ’70 «εφηύραν» τα…ατυχήματα. Σε ένα τόσο μπερδεμένο κι αλυσοδεμένο κόσμο οι «ακύμαντοι» ανθίστανται με όλες τις δυνάμεις τους, αλλά οι αντιδράσεις τους λυγίζουν. Ιδέες και Πραγματικότητα. Ουτοπία ή συνεχές ανθρώπινο δικαίωμα;
Με την ευκαιρία, να ευχαριστήσω δημόσια τον κ. Β. βασιλικό για την τιμή να μου παρουσιάσει δύο φορές τους ¨Ακυμαντους¨.
Στην ερώτηση τώρα:
Όλα μαζί . Ιδέες , πραγματικότητα, δικαίωμα στην Ουτοπία.
« Η Ουτοπία είναι η πραγματικότητα του αύριο», δεν λέει ο Β. Ουγκώ; Χωρίς αυτήν θα ζούσαμε ακόμα σε σπήλαια. Την θέτω, την προσδιορίζω, την παλεύω , την κερδίζω! Την ουτοπία την δημιουργούν οι Ιδέες. Ε!, τις περισσότερες φορές γεννιόνται με πρόωρο τοκετό, αλλά δεν πεθαίνουν . Εκκολάπτονται σε κάποιες θερμοκοιτίδες , ίσως περισσότερο διάστημα από το αναμενόμενο. Κάποιοι θέλουν να τις πνίξουν μα δεν το καταφέρνουν πάντα και για πάντα . Προχωράμε!
Αμετάθετος κλήρος της ζωής είναι ο θάνατος. Η μάχη ανάμεσα στο εφήμερο και την αιωνιότητα στο ΕΓΩ που δεν θέλει να πεθάνει ποτέ.
7. «Ρίχνουν στον εγκέφαλο μας αμέτρητα επιλεγμένα σκουπίδια πληροφόρησης, με όλα τα σύγχρονα μέσα της επιστήμης και της τεχνολογίας…». Αναμφισβήτητα ένα σταθερό σημείο επεξεργασίας των πληροφορίων είναι η Παιδεία που ως άτομα, διαθέτουμε. Σε αυτόν τον πολύπαθο τομέα, γιατί κάθε εκπαιδευτικό σύστημα που διατυμπανίζεται ως εκπαιδευτική μεταρρύθμιση λειτουργεί απλά ως ένα πέρασμα πριν το επόμενο;
Γιατί η ποιότητα και ο προσανατολισμός της υπηρετεί πάντα, συγκεκριμένα συμφέροντα σε συγκεκριμένο χρόνο. Συνήθως της ολιγαρχίας ενός ολόκληρου συστήματος, αλλά όχι μόνο. Ενίοτε υπάρχει και το ατομικό όραμα, ή βλακεία κάποιου ή κάποιας υπουργού.
Και όπως λέει και ο ποιητής , ντροπή δεν είναι να μη γνωρίζεις , ντροπή είναι να μην γνωρίζεις πως δεν γνωρίζεις… Η χειρότερη άγνοια είναι αυτή. Να είσαι κοιμισμένος και να νομίζεις πως είσαι μάγκας.
8. «Στην τελευταία σου πράξη- αν μπορέσεις να κλάψεις- αν μπορέσεις και να γελάσεις- τότε, ναι,- το θάνατο θα ‘χεις ξεγελάσει», στίχοι ποιήματος ενός ήρωα σας. Αναλύστε μας αν θέλετε βάσει αυτού του δίστιχου πως βλέπετε τη νίκη του ανθρώπου στον τελευταίο του χορό. Κι ακόμη, ο Ορατικός στίχος «non omnis moriar», έχει επιρροή σε σας;
Τι θέλω να πω;: Κάποια στιγμή προς το τέλος της διαδρομής σου, γυρίζεις το βλέμμα σου πίσω. Όταν, ψάχνοντας τότε, στη γενική συνέλευση των αναμνήσεων σου και βλέπεις πως πίσω σου άφησες μία αξιοβίοτη σπορά από την οποία μπορεί ν’ ανθήσουν κάποια νέα λουλούδια στον κάμπο του μέλλοντος. Ό,τι δεν πήρες μόνο δωρεάν από τη ζωή, όσα άλλοι συνάνθρωποι, προηγούμενοι ή σύγχρονοι, έφτιαξαν με κόπους και θυσίες. Πως ήσουν κι εσύ μία μικρή κόκκος στη μεγάλη άμμο της δημιουργίας. Πως άξιζε τον κόπο που έζησες!
Τώρα, τι να σου πω για τον στίχο του Οράτιου; Αμετάθετος κλήρος της ζωής είναι ο θάνατος. Η μάχη ανάμεσα στο εφήμερο και την αιωνιότητα στο ΕΓΩ που δεν θέλει να πεθάνει ποτέ. Στον άλλον κόσμο που πηγαίνεις, να νομίζεις πως θα το πάρεις μαζί σου και θα βλέπεις τα πεπραγμένα σου να τα θαυμάζουν οι ζωντανοί. Ηλίθιο μεν, αλλά χωρίς αυτή την ανθρώπινη διάσταση πολλά μεγάλα πράγματα δεν θα είχαν γίνει, χωρίς αυτήν, πολλές μεγάλες συμφορές δεν θα είχαν επίσης συμβεί. Το καλό μαζί με το κακό αντάμα.
Τα ετερώνυμα έλκονται, αλληλοτροφοδοτούνται! Δεν μου αρέσει ,αλλά έτσι είναι.
9. «Τρεις γενιές Ελλήνων περνάνε από το μυθιστόρημά σας και διηγούνται τις ζωές τους. Ένας ήρωας σας σε κάποιο σημείο διερωτάται: Πως να κρίνεις αυτούς τους ανθρώπους που ξεκίνησαν σε άλλους χρόνους με τα κριτήρια του τώρα; Εξαιρετικός στοχασμός! Ποιοι είναι οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν σ’ αυτή την περίπτωση;
Πολύ δύσκολο αν όχι ακατόρθωτο, τα δρώμενα ανθρώπων μιας μακρινής προηγούμενης εποχής, να τα περιγράψεις , να τ’ απεικονίσεις στις πραγματικές του διαστάσεις. Αποστασιοποιημένος από την εποχή μπορεί να νομίζεις πως κρίνεις πιο αντικειμενικά, και ίσως έτσι να είναι. Όμως, σου λείπει η βιωματική ψυχή της δρώσας εποχής για να κρίνεις ανθρώπους και συμπεριφορές· να αναλύσεις μ’ επάρκεια. Λίγοι το καταφέρνουν!
- Οι αγώνες σας είναι γνωστοί. Έχετε κατορθώσει να συγκεράζετε πολιτική και συγγραφή με αρμονικό τρόπο. Οι πολιτικοί αγώνες αποτελούν σίγουρα το σταθερό σημείο, η συγγραφή, όμως, πως χρωματίζει τη ζωή σας;
Ακριβώς όπως το είπατε. Χρωματίζει τη ζωή μου. Την κάνει πιο ήπια , πιο ανεκτική προς τους άλλους και πιο αυστηρή προς εμένα. Γίνεται μία εσωτερική κάθαρση σκιαγραφώντας τους ήρωες και τις ηρωίδες μου. Προσθέτω μία ή μερικές σταγόνες δροσιάς στο γόνιμο, αλλά πολύ δύσκολο χωράφι της αυτογνωσίας μου! Ίσως εξ αυτού και πολιτική μου στάση να είναι πιο ανθρώπινη.
Νικητής δεν είναι αυτός που σκοτώνει με το σπαθί. Νικητής είναι αυτός που δεν πεθαίνει!
11. Είναι γνωστή η ρήση του αγωνιστή Χρόνη Μίσσιου, : «Όταν συνειδητοποίησα ότι δεν μπορώ να αλλάξω το σύστημα, άρχισα να αγωνίζομαι να μην με αλλάξει αυτό». Σίγουρα η φράση αυτή κρύβει μια ήττα της ανθρώπινης ύπαρξης που πηγάζει από τα χρόνια της πάλης του. Οι «Ακύμαντοι» μπερδεμένοι στα δίχτυα του συστήματος άλλοτε βουλιάζουν κι άλλοτε ανασαίνουν, που βρίσκεται λοιπόν το πέρασμα;
Η αγάπη , η ελπίδα, η ανυπακοή. Να πεθαίνεις και να λες πως θάνατος δεν υπάρχει. Νικητής δεν είναι αυτός που σκοτώνει με το σπαθί. Νικητής είναι αυτός που δεν πεθαίνει! Να προχωράς στα πιο δύσβατα μονοπάτια , ν’ ανοίγεις όσα νέα χρειαστούν. Να ξεπερνάς τ’ εμπόδια πάντα μ’ ένα νέο ρεκόρ ύψους.
Επιθυμώ να δω τον κόσμο μας πολύ καλύτερο. Να μειωθούν όσα μας σκοτώνουν. Να δω τις θάλασσες ν’ ανήκουν σε όλους τους ανθρώπους. Αυτή η επιθυμία και προσπάθεια εκατομμυρίων ανθρώπων απ’ όλον τον πλανήτη, συνέβαλε να προχωράμε μπροστά. Δεν είμαστε στον Μεσαίωνα , πώς να το κάνουμε. Και αν υπάρχουν κάπου και υπάρχουν, πολλές «κοιτίδες του φονιά», είναι γιατί υπάρχουν οι καθυστερήσεις απ’ όσα ήδη έχουμε αναφέρει πιο πάνω. Προχωράμε! Στο τέλος θα τον κερδίσουμε τον Ανθρωπισμό μας !
12. Στο συγγραφικό σας κολάζ, το κομμάτι που θα προστεθεί βρίσκεται, έστω κι ως ιδέα, στα σκαριά;
Τετρακόσιες σελίδες από το νέο μου μυθιστόρημα είναι έτοιμες. Άλλες διακόσιες περίπου, και την άνοιξη του 2019 ελπίζω να ξανανταμώσουμε και με χαρά μου να τα ξαναπούμε.
Κύριε Σκορίνη σας ευχαριστώ πολύ για την τιμή που μου κάνατε με αυτή σας τη συνέντευξη. Εύχομαι πραγματικά οι αγώνες που θα δώσετε στο μέλλον να καρποφορήσουν και να λειτουργήσουν ανακουφιστικά για τον σύγχρονο Έλληνα. Ακόμη να ευχηθώ καλή συνέχεια στο συγγραφικό σας ταξίδι.
