Πρόσφατα επανακυκλοφόρησε το κοινωνικό της μυθιστόρημα «Άγριος Δούναβης». Συναντήσαμε την συγγραφέα Τριανταφυλλιά Κωνσταντινίδου με αφορμή αυτή την κυκλοφορία. Πρόσχαρη κι ειλικρινής απάντησε στις ερωτήσεις που της θέσαμε τόσο για τη λογοτεχνική της παρουσία όσο και για την λογοτεχνία εν γένει.
1. Η ενασχόληση σας με το παιδικό βιβλίο είναι τρόπον τινά δημιουργική σας ανάγκη;
Η ενασχόλησή μου με το παιδικό βιβλίο προέκυψε από την ανάγκη μου να ξαναγίνω παιδί και να ξαναζήσω, ως δια μαγείας, τις όμορφες στιγμές των παιδικών μου χρόνων, απολαμβάνοντας τις χαρές από τα ξένοιαστα χρόνια της αθωότητας, τα οποία ήταν απαλλαγμένα από το αβάσταχτο βάρος των ευθυνών της ενήλικης ζωής. Να διοχετεύσω επίσης την επιπλέον ενέργεια που με στρεσσάριζε σε μια διέξοδο, όπως η συγγραφή, όπου θα μπορούσα να εκτονωθώ δημιουργικά και να μιλήσω για ό,τι με φόβιζε ή με ενοχλούσε ως παιδί, προκειμένου να εξευμενίσω το κακό και να το αποδιώξω από πάνω μου. Να μοιραστώ, τέλος, τις εμπειρίες, τις σκέψεις και τα συναισθήματά μου και με άλλους ανθρώπους, μικρούς και μεγάλους που θα διαβάσουν τα βιβλία μου, δίνοντάς τους την ευκαιρία να αναγνωρίσουν τα πολλαπλά μηνύματα ζωής και τις πανανθρώπινες αξίες που υπάρχουν στις σελίδες τους.
2. Οι διακρίσεις για έναν λογοτέχνη αποτελούν εφαλτήριο για την συνέχεια;
Στην περίπτωσή μου, οι διακρίσεις λειτούργησαν ως ένας θετικός παράγοντας, ο οποίος καταρχήν μου πρόσφερε χαρά και ηθική ικανοποίηση και στη συνέχεια καθόρισε την απόφασή μου να εκδώσω τα έργα μου. Αξίζει να αναφέρω ότι σημαντικό ρόλο στην απόφασή μου αυτή έπαιξε η βράβευση του πρωτόλειου έργου μου “Η γερακίνα και ο κύκνος ”. Διαφορετικά, δεν ξέρω εάν είχα ακολουθήσει αυτόν τον δρόμο.
3. Η εξερεύνηση ενός πλατυτέρου λογοτεχνικού είδους όπως το μυθιστόρημα, ποια αισθήματα σας δημιουργεί;
Έλξη ακατανίκητη που με παρασύρει στον μαγικό κόσμο της συγγραφής, προκαλώντας με να δώσω μάχη, έως ότου απεγκλωβιστώ από τα γλυκά πλοκάμια της. Φόβο, μήπως δεν μπορέσω ή δεν προλάβω να τελειώσω το έργο μου. Ανυπομονησία μέχρι να το ολοκληρώσω και να γράψω τη λέξη τέλος, νιώθοντας χαρά, πληρότητα και εσωτερική γαλήνη.
4. Ένα κοινωνικό μυθιστόρημα που ενέχει κοσμοπολιτισμό κρύβει παγίδες;
Δεν νομίζω! Ένα κοινωνικό μυθιστόρημα που ενέχει κοσμοπολιτισμό είναι απλώς μια μυθοπλασία, μέσω της οποίας ο συγγραφέας παρουσιάζει μια κοινωνική πραγματικότητα, καλώντας έμμεσα τον αναγνώστη να σκεφθεί και να αναρωτηθεί, μα πάνω από όλα να δει ότι οι διαφορές ελαχιστοποιούνται μόνον εάν ακουμπήσουμε το χέρι μας στο μέρος της καρδιάς. Γιατί η προσέγγιση αρχίζει από εκεί. Κατά την ταπεινή μου γνώμη, η καχυποψία είναι αυτή που λειτουργεί ως τροχοπέδη και ανακόπτει την προσπάθεια προσέγγισης προς τους άλλους, καταλύει τις διαπροσωπικές σχέσεις και μας εμποδίζει να κατανοήσουμε πόσο αλληλένδετοι είμαστε μεταξύ μας και πόσα κοινά σημεία υπάρχουν που μας ενώνουν.
5. Μιλήστε μας λίγο για το πρώτο σας μυθιστόρημα που πρόσφατα επανακυκλοφόρησε
Ο Δούναβης χρησιμοποιείται στο βιβλίο μου κυριολεκτικά, μεταφορικά και συμβολικά, Είναι το στοιχείο εκείνο που θα φέρει κοντά δυο ανθρώπους αντίθετους σχεδόν από κάθε άποψη. Ο Στεφάν και η Δανάη θα γνωριστούν τυχαία και θα ερωτευτούν με πάθος. Όμως, η ασύμβατη προς τα κοινωνικά στερεότυπα σχέση τους θα τους οδηγήσει σε σύγκρουση με έναν κόσμο γεμάτο προκατάληψη. Οι διαφορές μεταξύ τους φαίνονται ανυπέρβλητες. Ο ήρωας βάλλεται από μια ομάδα ανθρώπων που τον αμφισβητεί και δίνει μάχη για να αποδείξει την αξία του. Επιπρόσθετα, αντιμετωπίζει ένα πολύ σοβαρό δίλλημα, καθώς καλείται να επιλέξει ανάμεσα στην πατρίδα του και την αγαπημένη του. Η ηρωίδα αγωνίζεται να δαμάσει τα αισθήματά της από τη μια πλευρά, ενώ από την άλλη να διατηρήσει τις λεπτές ισορροπίες ανάμεσα στην οικογένειά της και σε εκείνον. Ο ‘”Άγριος Δούναβης ”, υμνεί την αγάπη και το θαύμα της ζωής, η οποία είναι ωραία παρά τις δυσκολίες της.
6. «Και τα παιδιά πέθαιναν στην πλατεία της Ομόνοιας»… στίχος από τις γειτονιές του κόσμου του Γιάννη Ρίτσου. 60 χρόνια μετά στη Συρία συντελείται μια απάνθρωπη τραγωδία με χιλιάδες νεκρά παιδιά. Τελικά ποια η πρόοδος στην προάσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων; Οι ανθρωπιστικές οργανώσεις εν τέλει παράγουν έργο;
Θλίβομαι και λυπάμαι με τη δυστυχία που υπάρχει στον κόσμο, με θύματα κυρίως μικρά παιδιά που είναι πιο ευάλωτα στους κινδύνους. Παρά ταύτα, θεωρώ ότι έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τόσο συνταγματικά, όσο και πρακτικά, με την πρωτοβουλία ιδιωτικών φορέων και φυσικών προσώπων. Αν και η κατοχύρωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν έλυσε εντελώς το πρόβλημα της παραβίασής τους, παρόλα αυτά η πληροφόρηση των ανθρώπων για τα δικαιώματά τους, τους βγάζει από το σκοτάδι της άγνοιας και τους ωθεί στο να τα διεκδικούν και να παρεμβαίνουν για την υπεράσπισή τους. Εντέλει, μιας και διαθέτω ακόμη αποθέματα ρομαντισμού και ίχνη παιδικότητας στην ψυχή μου, θέλω να πιστεύω στην ανιδιοτελή προσφορά των ανθρώπων που έχουν ενταχθεί εθελοντικά στις μονάδες των ανθρωπιστικών οργανώσεων παράγοντας έργο, το οποίο θεμελιώνεται από αγνά ιδανικά και πηγάζει κυρίως από την αγάπη τους για τον συνάνθρωπο και όχι από ταπεινά κίνητρα ή υστεροβουλία.
7. Με την εμπειρία που έχετε και χώρο του παιδικού βιβλίου αλλά και τώρα με την κυκλοφορία του μυθιστορήματος σας «Άγριος Δούναβης» σε μεγαλύτερο κοινό, ποιος πιστεύετε ότι είναι πιο δύσκολος ακροατής, ένα παιδί ή έναν ενήλικας;
Τα παιδιά, φυσικά! Είναι δύσκολοι ακροατές. Απαιτούν από τον αφηγητή-παραμυθογράφο να είναι διαρκώς σε εγρήγορση και ετοιμότητα, ώστε να τραβήξει την προσοχή τους από την αρχή, να διατηρήσει αμείωτο το ενδιαφέρον τους σε όλη τη διάρκεια της παρουσίασης και να απαντήσει στις αναρίθμητες ερωτήσεις τους με ειλικρίνεια, ηρεμία και υπομονή. Και επειδή τα παιδιά είναι απρόβλεπτα, στα δύσκολα καλό είναι ο συγγραφέας να επιστρατεύσει το χιούμορ του για να τα αντιμετωπίσει.
Οι ιδέες, οι σκέψεις και οι πεποιθήσεις δεν φυλακίζονται! Είναι ελεύθερες!
8. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται το φαινόμενο της τριλογίας στο χώρο του μυθιστορήματος, κατά το πρότυπο του παλιού roman fleuve (μυθιστόρημα -ποταμός) που υπήρξε για πολλά χρόνια στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία, πως το σχολιάζετε; Θα μπορούσατε να μπείτε σε έναν τέτοιο λογοτεχνικό πειρασμό;
Η τριλογία φαντάζει στα μάτια μου λίαν ελκυστική, αλλά μόνον ως ιδέα! Και αυτό διότι για την υλοποίηση της απαιτείται υπερβολικός χρόνος και εγώ δεν έχω αυτή την πολυτέλεια. Θα μου άρεσε πάντως να υπάρξει συνέχεια στο μυθιστόρημά μου “Άγριος Δούναβης ”, με το δεύτερο μέρος να διαδραματίζεται στα Καρπάθια της Τρανσυλβανίας, και το τρίτο και τελευταίο μέρος να εκτυλίσσεται στη νύμφη του Θερμαϊκού, τη Θεσσαλονίκη. Μολονότι οι Σειρήνες της τριλογίας ηχούν στα αφτιά μου συχνά, εντούτοις δεν έχω ενδώσει ακόμη στον λογοτεχνικό αυτόν πειρασμό, μέχρι στιγμής τουλάχιστον! Αλλά ποτέ δεν ξέρεις! Όσον αφορά το φαινόμενο της τριλογίας στον χώρο του μυθιστορήματος, αυτό οφείλεται στο ότι πραγματεύεται καθημερινά γεγονότα της εποχής, τα οποία ως οικεία ”αιχμαλωτίζουν” τον αναγνώστη.
9. Σε σας πως εξελίσσεται το στήσιμο ενός βιβλίου, ποια στάδια περνάτε ως συγγραφέας από την πρώτη ιδέα μέχρι την υλοποίηση του;
Τρία βασικά στάδια: Αρχίζω με την ανακάλυψη του θέματος και τη σύλληψη της κεντρικής ιδέας, γύρω από την οποία περιστρέφονται και άλλες δευτερεύουσες ιδέες, εξίσου σημαντικές με την πρώτη. Συνεχίζω με τη φαντασίωση, δηλαδή τη διαμόρφωση της ιδέας σε εικόνες, οι οποίες σχηματίζονται στο μυαλό μου με απίστευτη ταχύτητα. Τελειώνω με την αποτύπωση των ιδεών στο χαρτί, περιγράφοντας τα γεγονότα, αλλά κυρίως τους χαρακτήρες και τα συναισθήματά τους, όπως επίσης τον τόπο και τον χρόνο, όπου εξελίσσεται η ιστορία. Για τον σκοπό αυτό, χρησιμοποιώ την ελληνική γλώσσα, αναζητώντας τις κατάλληλες λέξεις, αυτές που η απόχρωσή τους με ικανοποιεί. Το τελικό έργο είναι αποτέλεσμα μοντάζ, στο οποίο έχοντας την ευχέρεια του δημιουργού, έχω προσθέσει, αφαιρέσει και διαγράψει γραπτό υλικό που με τόσο κόπο συνέταξα κατά τη διάρκεια της συγγραφικής πορείας, την οποία θα χαρακτήριζα ως μια περιπετειώδη Οδύσσεια.
10. Επανέρχομαι στην ερώτηση. Ο Ελύτης είχε πει ότι οι ιδέες είναι σαν τα φαντάσματα, περνάς ανάμεσα τους κι αυτά εξακολουθούν να υπάρχουν. Εσύ υιοθετείτε αυτή τη θέση;
Και μόνο στο άκουσμα του ονόματος “Οδυσσέας Ελύτης ”, αισθάνομαι ένα δέος. Το μόνο σχόλιο που μπορώ να κάνω στα λόγια του μεγάλου μας Νομπελίστα ποιητή, είναι ότι οι ιδέες, οι σκέψεις και οι πεποιθήσεις δεν φυλακίζονται! Είναι ελεύθερες!
11. Οι παρουσιάσεις βιβλίων πέρα από την επαφή με τον κόσμο και την προώθηση της δουλειάς του συγγραφέα, σε σας προσωπικά πως λειτουργεί; Εισπράττετε κάτι παραπάνω;
Στις παρουσιάσεις, εκείνο που περιμένω είναι η αναγνώριση της συγγραφικής μου προσπάθειας και κατά πόσο θα μπορούσε να υπάρξει συνέχεια σε αυτή. Έτσι, τα θετικά σχόλια που εισπράττω σε αυτές τις εκδηλώσεις, η θερμή υποδοχή των έργων μου και η άμεση επαφή μου με τον κόσμο, ο οποίος έρχεται εκεί για να με ακούσει δια ζώσης και να συνομιλήσει μαζί μου, μου δίνουν μεγάλη χαρά, με οπλίζουν με θάρρος και με εφοδιάζουν με την απαραίτητη ψυχική δύναμη, ώστε να συνεχίσω να γράφω.
12. Κλείνοντας μιλήστε μας για τα άμεσα σχέδια σας.
Ετοιμάζω μια σειρά από σύντομες ιστορίες με θέματα κοινωνικής ευαισθητοποίησης, τα οποία έχουν ως επίκεντρο τον άνθρωπο και τα προβλήματά του, τους φόβους και τις ανησυχίες του, τις ελπίδες και τα όνειρά του, όπως επίσης και τη συνεχή αναζήτησή του για αγάπη, ευτυχία, ευημερία, αποδοχή και ομορφιά. Μια ομορφιά τόσο εξωτερική, όσο και εσωτερική, αυτή που είναι αριστοτεχνικά κρυμμένη μέσα ή πίσω από πρόσωπα, πράγματα και καταστάσεις, και θα χρειαστεί να πασχίσει κανείς πολύ μέχρι να την ανακαλύψει!
-Σας ευχαριστώ πολύ για το χρόνο σας. Εύχομαι κάθε σας βήμα και μια νέα κατάκτηση
– Σας ευχαριστώ πολύ για τις τόσο ενδιαφέρουσες ερωτήσεις σας, όπως επίσης για την τιμή και τη χαρά της λογοτεχνικής φιλοξενίας στην ιστοσελίδα σας!
Το βιβλίο της Τριανταφυλλιάς Κωνσταντινίδου “Άγριος Δούναβης” κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ανάτυπο
Δείτε σχετικά με το βιβλίο:
