Βρίσκοντας το θάρρος -να γράψεις γι’ αυτά. -Προβλέποντας -ότι θα συμβούν. -Ένα γερασμένο σώμα που -κανείς δεν το χαϊδεύει πια.  Γράψε. -Ζήσε.  Πιο εύκολο να γράψεις παρά να ζήσεις. – Πιο εύκολο να ζήσεις παρά να γράψεις.

 

Κρατικό βραβείο μυθιστορήματος 2000, Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών 2011, Κρατικό βραβείο διηγήματος 2012, Prix Méditerranée 2017…η Έρση Σωτηροπούλου είναι από τα μεγαλύτερα λογοτεχνικά πρόσωπα της χώρας μας την τελευταία 35ετία.

Στα τέλη του 2018 κυκλοφόρησε το τελευταίο της βιβλίο με τίτλο “Άνθρωπος στη θάλασσα” (εκδόσεις Πατάκη). Μέσα από την ποιητική φόρμα η Έρση Σωτηροπούλου πραγματεύεται σ΄αυτό το βιβλίο, ένα θέμα που δύσκολα προσεγγίζεται: την απώλεια ενός γονιού και το πένθος πριν το θάνατο. 

 

Τιμή μου να υποδέχομαι στο The Look.Gr την Έρση Σωτηροπούλου σε μια συνέντευξη για τον θάνατο, την απώλεια και τις προεκτάσεις της.

 

 

 

 

  1. «Άνθρωπος στη θάλασσα», ένα ημερολόγιο θλίψης-πένθους ποιητικά γραμμένο. Πείτε μας πως καταλήξατε στη μορφή αυτή του κειμένου;

Ήταν ο μόνος τρόπος που μπορούσε να γραφεί. Το πένθος, οι ενοχές που το συνοδεύουν,καθώς και το ζήτημα του χαμένου χρόνου, απαιτούσαν μια συμπύκνωση της δραματικής ουσίας που μόνο η ποίηση μπορεί να την προσφέρει. Ως πεζό θα γινόταν περιγραφικό, θα χαλάρωνε η ένταση.

 

 

 

 

  1. Πότε αισθανθήκατε όλη αυτήν την πορεία προς το θάνατο να καθηλώνει τη σκέψη σας και να ζητά να διοχετευτεί λογοτεχνικά;

Δεν θυμάμαι κάποια συγκεκριμένη στιγμή.  Είχα αρχίσει να γράφω πριν  από τον θάνατο της μητέρας μου, κι ύστερα σιγά σιγά αυτό άρχισε να παίρνει μορφή, χωρίς να έχω στο μυαλό μου κάτι συγκεκριμένο..

 

 

“Το ζήτημα είναι ότι δεν υπάρχει χρόνος. Λέμε μέσα μας ότι έχουμε ακόμα καιρό, ότι θα μπορέσουμε να επανορθώσουμε, αλλά είναι αργά πια. Όλες οι προθεσμίες έχουν λήξει”.

 

 

  1. «Πιο εύκολο να γράψεις, παρά να ζήσεις. Πιο εύκολο να ζήσεις παρά να γράψεις». Η ζωή κι η γραφή…οριοθετήστε μας τις συντεταγμένες τους στο δικό σας σύστημα.

Ακόμα παλεύω ανάμεσα σ’ αυτά τα δυο. Σε πρώτη ματιά φαίνεται ότι η γραφή είναι το πιο εύκολο,  αλλά για να γράψεις ανακινείς ένα εσωτερικό σύμπαν, συχνά στραπατσαρισμένο, πληγωμένο, που δεν είναι πάντα ευχάριστο να το δεις να βγαίνει στην επιφάνεια.

 

 

  1. Ο απολογισμός θεωρείτε πως ενέχει το στοιχείο της παραβίασης;

Όχι. Για ποιό λόγο;  Η ίδια η γραφή είναι παραβατική, τουλάχιστον όπως την εννοώ εγώ. Ένα κείμενο για να περιγράψεις αυτά που ξέρεις κι αυτά που πιθανόν ξέρουν και οι αναγνώστες, δεν μ’ενδιαφέρει.  Κάθε βιβλίο μου, είτε πρόκειται για μυθιστόρημα, διήγημα ή ποίημα,  είναι μια βουτιά στα τυφλά.

 

 

 

 

  1. «Θα υπάρξει χρόνος. Θα υπάρξει χρόνος;»Κάτω από αυτή την περίσταση αφουγκραστήκατε τις πλέριες διαστάσεις της στιγμής;

Το ζήτημα είναι ότι δεν υπάρχει χρόνος. Λέμε μέσα μας ότι έχουμε ακόμα καιρό, ότι θα μπορέσουμε να επανορθώσουμε, αλλά είναι αργά πια. Όλες οι προθεσμίες έχουν λήξει. Σ’ αυτές τις συνθήκες έγραψα το «Άνθρωπος στη θάλασσα».

 

 

  1. Από τον έρωτα (Μπορείς; ) στο θάνατο (Άνθρωπος στη θάλασσα), πόσο στενά είναι τα περιθώρια μετάβασης, όταν ένα στοιχείο όπως η επιβίωση είναι κοινή συνιστάμενή τους;

 

Καμμιά φορά είναι σαν να μην υπάρχει καμμιά μετάβαση.  Βρίσκονται πολύ κοντά. Άλλωστε ο έρωτας, το δυνατό πάθος, η στιγμή που όλες οι αντιστάσεις χαλαρώνουν στην ερωτική πράξη, δεν είναι ένας μικρός θάνατος;

 

 

  1. «Στόμα με στόμα μου πίνεις τη ζωή», αίσθημα κούρασης; Αίσθημα απόγνωσης, παραίτησης;

Κυρίως αίσθημα απελπισίας.     

 

 

  1. Σε τι ακριβώς αποσκοπείτε με την λεπτομερή ανάλυση της δοσολογίας/ονοματολογίας των φαρμάκων πέρα από τον προφανή λόγο;

Μα τα φάρμακα είναι ένας πρωταγωνιστής μαζί με τα κεντρικά πρόσωπα του βιβλίου. Έχετε πάει ποτέ σε σπίτι ηλικιωμένου; Έχετε δει σε τι περίβλεπτη θέση βρίσκονται τα φάρμακα;

 

 

“Ναυαγός είναι αυτός που χάνεται. Όσο κι αν είναι δεινή η θέση αυτού που μένει πατάει ακόμα στη στεριά”.

 

 

  1. Η αντίδραση του γιατρού στους ιντερνετικούς «επιστήμονες» δηλώνει κι ένα σημείο των καιρών. Σε σας,εν πολλοίς, λειτούργησε αναποτελεσματικά αυτή η πληροφόρηση;

Ο γιατρός έχει και δίκιο και άδικο.  Ο καθένας μπορεί να ανατρέξει στο ιντερνέτ ελπίζοντας να βρει λύση σ’ ένα ιατρικό πρόβλημά του. Αλλά μέσα στην υπερπληροφόρηση κυκλοφορεί πολλή σαβούρα κι επίσης ο καθένας δεν είναι έτοιμος να διαχειριστεί αυτές τις πληροφορίες, ακόμα κι αν είναι σωστές.  Εγώ έμαθα πολλά πράγματα, φυσικά εκ των υστέρων άχρηστα γιατί η μητέρα μου πέθανε. Αλλά πολύ πιθανόν  ο θάνατός της να οφείλεται σε παρενέργεια ενός φαρμάκου. Ποτέ δεν θα το  ξέρω με σιγουριά.

 

 

 

 

  1. Εν τέλει ναυαγός είναι αυτός που χάνεται ή αυτός που μένει πίσω και προσπαθεί να εναρμονιστεί στην νέα Κατάσταση;

Ναυαγός είναι αυτός που χάνεται. Όσο κι αν είναι δεινή η θέση αυτού που μένει πατάει ακόμα στη στεριά.

 

 

  1. Η συγχώρεση με ποιους τρόπους μπορεί να ειπωθεί; Αποτελεί πιστεύετε ένα είδος καθαρτηρίου;

Το ζήτημα είναι να υπάρχει αποδέκτης της συγγνώμης.

 

 

  1. «Δώσε μου το χέρι σου». Τόσο απλή φράση με τόσο δυνατό συναίσθημα! Τι θα θέλατε να ψηλαφίσει το δικό σας χέρι;

Το χέρι της μητέρας μου, τι άλλο;  Έχει πεθάνει σχεδόν τρία χρόνια και δεν έχω συμβιβαστεί με την ιδέα ότι είμαι ορφανή.

 

 

  1. Πριν σας ευχαριστήσω για την ειλικρινή σας διάθεση, θα ήθελα να μου αποκαλύψετε πρώτες σκέψεις του επόμενου σας συγγραφικού ταξιδιού. Είστε καθ’ όλα έτοιμη για νέες ανακαλύψεις;

Είμαι ακόμα στη βουτιά στα τυφλά. Δεν έχω πιάσει πάτο.

 

Γρηγόρης Δανιήλ, για το The Look.Gr