“Το ψέμα! Η στυγνότερη αυτοκρατορία πάνω μας. Μας έχει ολοκληρωτικά κυριεύσει γιατί πέτυχε  το κυριότερο, έχει υπνωτίσει τη βούληση μας και παραλύσαμε. Ταξιδεύουμε μέσα στη σύγχυση τόσο βέβαιοι στην αβεβαιότητα, τόσο ειλικρινείς στην υποκρισία, τόσο πραγματικοί στη φαντασίωση…”

 

Πολυγραφότατη, πολυδιαβασμένη… με μια πορεία σχεδόν σαράντα χρόνων στην ελληνική λογοτεχνία, η Μάρω Βαμβουνάκη έχει κερδίσει μια ξεχωριστή θέση στην λογοτεχνική ιστορία του τόπου, πέρα από τις καρδιές χιλιάδων αναγνωστών.

Ξεκινώντας από τον “Αρχάγγελο του καφενείου” το 1978 ως την πρόσφατη επανακυκλοφορία, από τις εκδόσεις Ψυχογιός , του βραβευμένου με το β’ κρατικό βραβείο μυθιστορήματος “Η Μοναξιά είναι από χώμα”, η Μάρω Βαμβουνάκη έχει διανύσει πολλές στροφές με την πένα της που αφειδώς κεντρίζοντας τις ψυχές των ηρώων της, δαμάζει και επουλώνει αυτές των αναγνωστών της. 

Μια σχέση που άντεξε χωρίς δοκιμασίες μέσα στο χρόνο, ίσως γιατί “…όποιον ερωτευτήκαμε τον ερωτευτήκαμε κατά κάποιο τρόπο παντοτινά”, όπως λέει κι η ίδια.

 

Η Μάρω Βαμβουνάκη έρχεται σε μια ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ συνέντευξη στο The Look.Gr

 

 

1.  Η επανέκδοση «Η μοναξιά είναι από χώμα», ενός βραβευμένου βιβλίου που σημάδεψε μια εποχή, 30 χρόνια μετά την πρώτη συνάντηση με το κοινό από τις εκδόσεις ψυχογιός, τι σηματοδοτεί για σας;

Η έκδοση της μοναξιάς από τις εκδόσεις Ψυχογιός έγινε για να συνεχίσει να κινείται το βιβλίο στα βιβλιοπωλεία. Δεν είναι κάτι νέο ουσιαστικά όσο πρακτικά. Για κάποιο λόγο που ούτε κι εγώ ξέρω καλά καλά το βιβλίο της μοναξιάς συνεχώς βρισκόταν ανάμεσα σε όσους με διαβάζουν και σε μένα. Μια διαρκής συνομιλία μας για το αιώνιο δράμα του θερμού, επώδυνου ερωτικού χωρισμού.

 

 

2.  Η επανέκδοση έρχεται μετά από ένα αυτοβιογραφικό βιβλίο «Το βιβλίο της εγγονής μου», έχει κάποια σημασία η επιλογή της χρονικής στιγμής;

Όχι, δεν συνδέονται τα δυο τους. Το βιβλίο για το Μαράκι το έγραψα όταν έγινα γιαγιά και το βιβλίο της μοναξιάς σε μια πολύ νεώτερη ηλικία ερώτων. Μας βάζουν και οι ηλικίες μας κάποια θέματα.

 

 

3.  «Η λογική είναι αλφάδι στο παραπάτημα, πυξίδα στην ομίχλη», διατυπώνετε σε κάποιο σημείο του βιβλίου. Πιστεύετε πως ο συναισθηματικά καταρρακωμένος άνθρωπος πρέπει να ισορροπήσει στο κατώφλι της λογικής για να μη χαθεί;

Έχει αξία να καταλάβουμε τι λέμε με τη λέξη: λογική. Λογική λέμε τον ορθολογισμό, λέμε το συμβατικό πρέπει, τον κοινό νου, λέμε όμως και μια βαθιά σύνεση την οποία, και στα πιο φλογερά κομμάτια της ζωής μου, εκτιμούσα ιδιαίτερα. Αυτή τη λογική εννοώ σ΄αυτό που αναφέρετε. Η διάκριση είναι η πιο δύσκολη αρετή του ανθρώπου. Σώζει!

 

 

 

4.  Οι χρονικοί προσδιορισμοί, οι χρόνοι ενός ρήματος μπορούν να δεσμεύσουν τα συναισθήματά μας; Εναπόκεινται θεωρείται τα συναισθήματα στις χρονικές συμβάσεις;

Η εποχή μιας περιπέτειας ασφαλώς επηρεάζει. Στα μεγάλα όμως συναισθήματα τίποτα δεν μπορεί να αγγίξει εκείνα που νιώθουμε και θέλουμε, δεν ελέγχονται, δεν επηρεάζονται. Διαβαζουμε αρχαίους τραγικούς και βλέπουμε πόσο στον βυθό της καρδιάς και του κορμιού ο άνθρωπος παραμένει ο ίδιος. Σχεδόν πρωτόγονος….

 

 

5.  «Το παίζουμε άνομοι, παράνομοι, αναρχικοί εκ του ασφαλούς», λέτε σε κάποιο σημείο. Αν και διατυπωμένη αυτή η φράση πριν 30 χρόνια είναι μια ξεκάθαρη τακτική πολλών. Μιλήστε μας γι’ αυτή  την εκ του ασφαλούς αναρχία.

Μα και σήμερα συμβαίνει έτσι. Η φράση “επαναστάτες του καναπέ” είναι των τελευταίων χρόνων. Από πάντοτε οι πιο πολλοί χαλάμε τον κόσμο στα λόγια, στους μεταξύ μας καυγάδες, αλλά δεν θυσιάζουμε εύκολα το παραμικρό. Γι΄αυτό εξάλλου οι νευρώσεις, οι ψυχώσεις του απωθημένου θυμού έχουν τέτοια ένταση.

 

 

6.  «Η ζωή σου δε δέχεται να τη βάζεις σε δεύτερη μοίρα να την αγνοείς…», λέτε στον Ερωτευμένο Πολωνό. Αναπολώντας σημαντικές στιγμές της ζωής σας έχετε υποπέσει σε αυτή την «παρατυπία»;

Να βάζω σε δεύτερη μοίρα την προσωπική μου ζωή; Ποτέ! Πάντα αυτή με τραβούσε από τη μύτη κι εγώ ήμουν αδύναμη να της αντισταθώ. Αδύναμη, δυνατή, για να πω την αλήθεια δεν ξέρω πώς να με χαρακτηρίσω.

 

 

 

7.  Μέσα από τα γράμματα του άνδρα αφηγείστε τη σχέση του και κατ’ επέκταση τη ζωή του. Στα 40 χρόνια δημιουργίας ποιους αφηγηματικούς τρόπους προτιμάτε; Πόση έμφαση δίνεται στον τρόπο  παρουσίασης του υλικού σας;

Οι μονόλογοι, το πρώτο πρόσωπο, με μαγνήτιζαν από την αρχή. Έχουν μια θέρμη, μια αμεσότητα, μια τρέλα. Νομίζω ότι έτσι γίνομαι πιο ειλικρινής προς τον αναγνώστη και μ’ αρέσει αυτή η οικειότητα.

 

 

Τα σπουδαία κείμενα αποκαλύπτονται σαν να ξεφλουδίζεις κρεμμύδι.

 

 

8.  Αλήθεια όταν το συναίσθημα περνά στη χάρτινή του διάσταση, όπως οι επιστολές για παράδειγμα, πόση «αφαίμαξη» θεωρείτε πως έχει υποστεί;

Αναλόγως! Αν έχεις μια ευχέρεια στη γραπτή έκφραση, μπορείς να πεις στον άλλον αυτά που νιώθεις με ακρίβεια. Εμένα η αλληλογραφία μου αρέσει πολύ. Θα ήταν οικογενειακό μας. Η μαμά μου όταν ήθελε να μας πει κάτι δύσκολο, που πρόσωπο με πρόσωπο θα μας μπέρδευε και θα καυγαδίζαμε, κατέφευγε στο να μας γράφει γράμματα μέσα στο ίδιο το σπίτι μας. Το έκανα κι εγώ με τον γιο μου παλιότερα. Τώρα με τα μηνύματα τα πάω μια χαρά. Πολύ διευκολύνουν κάποιες κουβέντες.

 

 

9.  Πιστεύετε πως οι πολλαπλές αναγνώσεις ενός κειμένου αποδεικνύουν την «γνησιότητά» του;

Α, ναι! Το λέω σαν αναγνώστρια αυτό. Τα σπουδαία κείμενα αποκαλύπτονται σαν να ξεφλουδίζεις κρεμμύδι. Κάθε φορά που ξαναδιαβάζω Ντοστογιέφσκι νομίζω πως ποτέ άλλοτε δεν τον διάβασα.

 

 

10.  «Γιατί ο Θεός είναι έξυπνος, είναι άναρχος και λεπτός». Τρία εκ διαμέτρου διαφορετικά επίθετα, θα ήθελα την εξήγηση σας για το καθένα από αυτά.

Και τι δεν είναι ο Θεός!…Εξηγούνται αυτά; Αμφιβάλλετε πως είναι έξυπνος; Έχει αρχή; Εξουσιάζεται; Δεν είναι λεπτότερος κι από μια ακτίνα φεγγαριού; Τα ιερά κείμενα τον χαρακτηρίζουν απερίγραπτο!

 

 

 

11.  Ο Ελύτης είχε πει ότι πάσχουμε από μια μόνιμη, πλήρη και κακοήθη ασυμφωνία μεταξύ του πνεύματος της εκάστοτε ηγεσίας μας και του ήθους που χαρακτηρίζει τον βαθύτερο ψυχικό πολιτισμό του ελληνικού λαού στο σύνολο του. Κατά πόσο νομίζετε ότι ισχύει σήμερα;

Πράγματι! Είναι μυστήριο αυτό το χάσμα! Απορεί κανείς για το γιατί…Ο μέσος Έλληνας είναι ανώτερος από τον μέσο πολιτικό του! Πότε πότε λέω, πως η εξουσία διαθέτει πάντα βία και ψεύδος για όπλα κι αυτό δύσκολα παλεύεται. Είναι αδίστακτη κι αυτό σ΄αφήνει άναυδο, σε καθηλώνει. Πρόσωπα σοβαρά δύσκολα αντέχουν να εμπλακούν στα επικίνδυνα παιχνίδια της.

 

 

Το Κακό κάνει φριχτό παιχνίδι αιώνια μέσα στην ανθρώπινη φύση.

 

 

12.  Στη δεκαετία της Κρίσης οι σχέσεις πόσο δοκιμάστηκαν;

Δοκιμάζεται στα δύσκολα ο άνθρωπος, δοκιμάζονται και οι σχέσεις του. Στις σχέσεις μας ή τις μη σχέσεις μας φανερώνεται το είναι μας. Μα και χωρίς δοκιμασίες πάλι τι θα είμασταν; Μια βραστή πατάτα όλο και πιο άνοστη. Από έμβρυα στο σώμα της μητέρας μας περνάμε δυσκολίες. Δεν θέλω να γκρινιάζω κι εγώ για την κρίση γιατί κοιτώντας το παρελθόν του κόσμου, λέω: Πάλι καλά!…

 

 

13.  Παιδιά στη Συρία εγκαταλελειμμένα από τους παγκόσμιους οργανισμούς,  διαδηλώσεις στη Γαλλία μαίνονται τις τελευταίες μέρες, έκτροπα στο κέντρο της Αθήνας καθημερινά, με το εθνικιστικό παραλήρημα σε έξαρση. Τρία μόνο στιγμιότυπα παγκόσμιας, ευρωπαϊκής και ελληνικής πραγματικότητας. Τι αντίκτυπο έχει σε ένα συγγραφέα αυτή η σημερινή μορφή του κόσμου; Εκφράστε μας τις ανησυχίες σας για τη νέα γενιά  που μεγαλώνει στον 21ο αιώνα.

Το είπα ήδη. Ο κόσμος πάντα ήταν σε κρίση έτσι ή αλλιώς.  Ο άνθρωπος πάντα για τον άνθρωπο ήταν λύκος, οι πιο ηλικιωμένοι πάντα κατηγορούσαν τη νέα γενιά. Τα προβλήματα τούτα πιο πολύ υπαρξιακά τα θεωρώ παρά ιστορικά ή οικονομικά. Το Κακό κάνει φριχτό παιχνίδι αιώνια μέσα στην ανθρώπινη φύση. Όσο για τους νέους, εγώ τους καμαρώνω. Έχω δουλέψει μαζί τους σε ομάδες, σε συνεδρίες τετ α τετ, συζητούσα με φίλους του γιου μου και έπαιρνα μαθήματα. Είναι πιο ειλικρινείς, πιο ευαίσθητοι, πιο παρατηρητικοί και προσγειωμένοι απ΄ τη γενιά μου. Αυτά που παρατηρούν τους θυμώνουν και τους αποστασιοποιούν, μας βαριούνται. Δεν έχουν και άδικο.

 

 

14.  40 χρόνια συγγραφής σίγουρα σας έχει ολοκληρωτικά γεμίσει ως άνθρωπο, θεωρείτε ότι σας έχει υφαρπάξει κάτι;

Τίποτα δεν μου αφαίρεσε η γραφή. Σας είπα, η προσωπική ζωή μου ήταν πάντα πάνω από όλα και με διαφορά. Η γραφή ήταν αναγκαία για μένα προκειμένου να κατανοώ καλύτερα αυτό που ζω στην προσωπική μου ζωή.

 

 

15.  Έχετε κάποιο συγγραφικό στόχο/όνειρο που θα θέλατε να πραγματοποιήσετε στο μέλλον;

Διαβάζω πολύ. Για την απόλαυση, για μια δίψα εκ γενετής. Διαβάζοντας μου έρχονται διάφορες ιδέες. Είναι ένα ρυάκι αυτό μέσα μου που νομίζω πως δεν θα σταματήσει ποτέ όσο ζω.

 

 

-Σας ευχαριστώ πολύ για την ειλικρινή σας διάθεση.

-Κι εγώ σας ευχαριστώ για τις ουσιαστικές ερωτήσεις, κύριε Δανιήλ! Μ΄ αρέσει να τις θέτω κι εγώ στον εαυτό μου. Να είστε πολύ καλά!

Γρηγόρης Δανιήλ για το The Look.Gr