Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου σήμερα 27 Μαρτίου της οποίας ο εορτασμός καθιερώθηκε το 1962 από το Διεθνές Ινστιτούτο Θεάτρου (Δ.Ι.Θ.)
Tο Εκτελεστικό Συμβούλιο του Δ.Ι.Θ. επιλέγει κάθε φορά από μια χώρα-μέλος του μια διεθνώς αναγνωρισμένη προσωπικότητα του θεάτρου για να γράψει μήνυμα, το οποίο διαβάζεται σε όλα τα θέατρα (πράγμα το οποίο για τη φετινή χρονιά δε θα τηρηθεί λόγω της πανδημίας του κορονοϊού) και μεταδίδεται από τα Μ.Μ.Ε. σε όλο τον κόσμο. Φέτος το Μήνυμα για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου γράφει ο Shahid Nadeem, θεατρικός συγγραφέας του Πακιστάν και επικεφαλής του φημισμένου Θεάτρου Ajoka.
Και επειδή σε κάποιους μας λείπει το θέατρο, αφιερώνω γι’ αυτήν την ημέρα μια ακόμα αναδρομή από παραστάσεις που είδα και ξεχώρισαν για κάποιο διαφορετικό λόγο η καθεμία, τις τελευταίες θεατρικές περιόδους.
Θα ξεκινήσω με την παράσταση με την οποία τίμησα την περσινή μέρα Θεάτρου, το συγκλονιστικό ντοκουμέντο “ΓΑΙΑ” του Γιάννη Φαλκώνη για την προσφυγιά, με τον συναρπαστικό μονόλογο της πολυτάλαντης Γεωργίας Ζώη, που συγκλόνισε κολυμπώντας με ένα μωρό-κούκλα στην αγκαλιά και βγήκε από τα σύνορα στα κρύα νερά της Βενετίας,
Στη συνέχεια, η με μιαν ανάσα μοναδική και υπνωτιστική ερμηνεία του Στέφανου Κακαβούλη στο εμβληματικό “Howl” του Allen Ginsberg, που θα είναι διαθέσιμο εντός ημερών να το δείτε ελεύθερα και συνιστώ αυτό το σοκ ανεπιφύλακτα, για τον εγκλεισμό, για το φόβο, για τον ιό, για το μετά, για ό,τι ζούμε, όπως μας λέει ο ίδιος ο καλλιτέχνης.
Σε μια εκπληκτική μεταφορά στο θέατρο από τον Δημήτρη Καρατζιά της δραματικής ταινίας του Lars von Trier “Χορεύοντας στο σκοτάδι” που απογείωσε μουσικά ο Μάνος Αντωνιάδης, έλαμψε με μια μοναδική υψηλού επιπέδου συγκινητική ερμηνεία, που θα σημαδέψει την καριέρα της, η Δήμητρα Κολλά, περιστοιχιζόμενη από ένα αξιόλογο καστ ηθοποιών όπως οι Θοδωρής Αντωνιάδης, Στέλιος Καλαϊτζής, Αντώνης Σταμόπουλος, Σωτήρης Μεντζέλος, Ορνέλα Λούτη, Βιργινία Ταμπαροπούλου και ο Πωλ Ζαχαριάδης με την οπερατική φωνή του.
Η κωμωδία είναι για μένα το πιο δύσκολο είδος και χρειάζεται ένα έξυπνο κείμενο και το ανάλογο καστ για να το εξυπηρετήσει, όμως κάνοντας μια στροφή προς αυτό αποζημιώνουν στο έπακρο κάποιες από αυτές.
Οι επιβάτες του “550” όλοι τους θεότρελοι μα και συνάμα τόσο υπέροχοι. Αυτή τη διαδρομή την είχε συντονίσει ο Σταμάτης Πακάκης με τον τρόπο που μόνον αυτός ξέρει με τα περισσότερα να τα έχει ζήσει, με μια μπορώ να πω τέλεια μουσική και τραγούδια που έγραψε ο Γιώργος Καλογερόπουλος.
Από την άλλη ήταν “Η μπομπονιέρα ή πώς να λύσετε τα θέματά σας” σε μια υποδειγματική ανάλαφρη σκηνοθεσία του Μάνου Καναββού, μια σύγχρονη κοινωνική κωμωδία, ότι πιο απολαυστικό, τρυφερό, συγκινητικό, ξεκαρδιστικό και όμορφο έχω δει τελευταία. Μέσα από ένα έξυπνο, αληθινό και ατόφιο κείμενο, με ασύλληπτες ατάκες, που εναλλάσσονταν με γρήγορο ρυθμό μα προ παντός ειλικρινές και αστείρευτο χιούμορ, που υπογράφει ο Βασίλης Τσιγκριστάρης, σίγουρα σε στιγμή έμπνευσης πέρα από ταλέντο, συνοδευόμενος μοναδικά από δύο εξαιρετικά ταλέντα, υπέροχης δροσιάς και φρεσκάδας, την Κατερίνα Γεωργάκη και τον Τάσο Δέδε.
Επόμενο ήταν να συνεχίσω με την “Fuga” του Καταλανού Jordi Galcerán, όπου πάλι ο Βασίλης Τσιγκριστάρης, στο ρόλο του πληρωμένου δολοφόνου (ίσως και όχι), ειδικά στο δεύτερο μέρος με τις αποκαλύψεις των ταυτοτήτων απογειώνει τα πάντα με μια απολαυστική ερμηνεία, σαν να του είναι φυσικό, λες και το κάνει από πάντα, με τους Σπύρο Πουλή, Καλή Δάβρη, Ηρώ Πεκτέση και Ανδρέα Κωνσταντινίδη που αντικατέστησε τον Χάρη Γρηγορόπουλο.
Δεν θα παρέλειπα φυσικά τον κλασικό Ραγκαβή με το εμβληματικό “Του Κουτρούλη ο γάμος” στην πρώτη σκηνοθετική απόπειρα της Σμαράγδας Καρύδη σε μια άκρως δύσκολη δουλειά αφού το κείμενο παρέμεινε στην καθαρεύουσα, με κάποιες σύγχρονες προσθήκες αλλά και καλά δουλεμένους στίχους της ηθοποιού και συγγραφέως Σοφία Καψούρου. Στο πλευρό της Σμαράγδας Καρύδη οι Νίκος Κουρής, Γιώργος Ψυχογιός και Κώστας Κορωναίος, συνοδευόμενοι από πλειάδα νέων ταλέντων, που έδωσαν μια υποκριτική και μουσική φρεσκάδα, όπως οι Ευγενία Σαμαρά, Τάσος Ροδοβίτης, το χάλκινο κορίτσι με το τρομπόνι Μυρσίνη Δημοπούλου και πολλοί άλλοι.
Ένα ακόμα υπέροχο δείγμα θεατρικής τέχνης είδαμε στο θέατρο VAULT, 40 χρόνια ακριβώς μετά το πρώτο του ανέβασμα στο Broadway το 1979, τον “Άνθρωπο ελέφαντα” του Bernard Pomerance με τον Κοραή Δαμάτη να μεταφέρει με τόλμη στη σκηνή, σε δική του διασκευή, το γκρίζο βιομηχανικό εφιάλτη ενός κόσμου, μέσα από τον οποίο αναδύεται μια αληθινή ομορφιά. Τον δύσκολο και απαιτητικό ρόλο του John Merrick επωμίζεται ο Δημήτρης Καρατζιάς που σε καθηλώνει με τις αργές κινήσεις και τις βαριές ανάσες κάτω από την επιβλητική του μάσκα, συνοδευόμενος από τους Περικλή Μοσχολιδάκη, Μαρία Καβουκίδη, Στέλιο Καλαϊτζή, Μιχάλη Καλιότσο, Σοφία Ρούβα και Αντώνη Καραθανασόπουλο. Η υποβλητική και εξαιρετική μουσική του Μάνου Αντωνιάδη, που σε βάζει από την αρχή στην ατμόσφαιρα των freak-shows, οι περίτεχνες μάσκες, σκέτα κομψοτεχνήματα, της Ελένης Σουμή και τα υπέροχα κοστούμια από τον ίδιο τον σκηνοθέτη δίνουν ένα απόλυτο έργο.
“Ποιος σκότωσε τον σκύλο τα μεσάνυχτα” του Σάιμον Στήβενς, το οποίο είναι βασισμένο στο μυθιστόρημα του Μαρκ Χάντον “The Curious Incident of the Dog in the Night Time”, όπου ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος σε μια προσεγμένη σκηνοθετική προσέγγιση με γρήγορο ρυθμό και εναλλασσόμενες σκηνές, παρουσιάζει μέσα από τα μάτια ενός παιδιού με κάποια ιδιαιτερότητα μια κοινωνία όχι τόσο ανεκτική στη διαφορετικότητα. Τον δύσκολο αυτό ρόλο, δεν θα μπορούσε κανείς καλύτερα από τον Γιάννη Νιάρρο, που από την αρχή μέχρι και την τελευταία σκηνή έδωσε μια ερμηνεία με αξιοθαύμαστη σιγουριά χωρίς καμία υπερβολή. Η έκφραση “ρεσιτάλ ηθοποιίας” σ’ αυτήν την περίπτωση ακούγεται τετριμμένο και δεν μπορεί να περιγραφεί αν δεν τον δεις από κοντά και πανάξιος κάτοχος του βραβείου Χορν για το 2018.
Στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου ανεβαίνει η παράσταση “Γιαννούλα η κουλουρού” σε σκηνοθεσία Γιώργου Παπαγεωργίου και σενάριο Θεοδώρας Καπράλου η οποία θα επιχειρήσει να ζωντανέψει αυτόν τον μύθο με όχημα την αφήγηση, μέσω των ηθοποιών, με ζωντανή μουσική επί σκηνής, σε πρωτότυπη σύνθεση Ματούλας Ζαμάνη. Η Γιαννούλα ζωντανεύει στο πρόσωπο της Έλενας Τοπαλίδου με μια συγκλονιστική και σπαρακτική ερμηνεία, περιστοιχισμένη από τη μικρή ομάδα του Μιχάλη Συριόπουλου, του Κίμωνα Κουρή και της Αθανασίας Κουρκάκη οι οποίοι συμπυκνώνουν την τοπική κοινωνία.
Η “Αρχή του Αρχιμήδη” του Καταλανού συγγραφέα Josep Maria Miró, είναι ένα έργο που διατυπώνει ερωτήματα πάνω στους σύγχρονους φόβους, τις ανθρώπινες σχέσεις, τις προκαταλήψεις και την εμπιστοσύνη. Στον πρωταγωνιστικό ρόλο ο Μιχάλης Συριόπουλος, κάτοχος του βραβείου Χορν 2019, δικαιολογεί επάξια αυτή την επιλογή με μια καταιγιστική ολοκληρωτική ερμηνεία. Απλός, συναισθηματικός, γλυκός, αστείος, εκρηκτικός κτίζει με σαφήνεια το ρόλο του και σε κερδίζει από την πρώτη στιγμή. Μια άκρως ενδιαφέρουσα παράσταση με μια non linear γραφή όπου δίνει ακόμα μεγαλύτερες εντάσεις και με ατού της το καυτό επίκαιρο και πολυδιάστατο θέμα του.
Το “Master Class” του Terrence McNally, βασισμένο στα μαθήματα φωνητικής που δίδασκε η Μαρίας Κάλλας στο Juilliard School της Νέας Υόρκης σε νέους καλλιτέχνες, στις αρχές της δεκαετίας του 1970, στην μεταιχμιακή της περίοδο, ο συγγραφέας δημιουργεί έναν συναρπαστικό, αυτοβιογραφικό και αποκαλυπτικό για τα μυστικά της τέχνης της διάλογο της Κάλλας με τους σπουδαστές και τον εαυτό της. Ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος, με την πιστή και προσεγμένη μετάφραση του κειμένου από τον Στρατή Πασχάλη και την αριστοτεχνικά εσωτεριστική και καθόλου ακραία συγκλονιστική ερμηνεία της Μαρίας Ναυπλιώτου, μας έδωσε μια γλαφυρή εικόνα της δραματικής φιγούρας της Κάλλας.
“Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ“, ένα έργο του Nikolai Leskov που ενέπνευσε τον Dmitri Shostakovich να δημιουργήσει μια από τις διασημότερες όπερες του 20ού αιώνα με τον ομώνυμο τίτλο, την οποία είδαμε στη Λυρική με την τολμηρή σκηνοθετική ματιά της Fanny Ardant. Εδώ έρχεται ο Ένκε Φεζολλάρι να μας παρουσιάσει πιο απλά αυτήν την τραγική ιστορία, όπου περιγράφεται ρεαλιστικά, αφού και ο συγγραφέας περιλαμβάνει περιγραφή εξωτερικών, και όχι ψυχικών καταστάσεων, συμπεριφοράς και στάσης προσώπων.
Πολλοί καλοί οι Μαρία Σκαφτούρα και ο Άγγελος Ανδριόπουλος στο ρόλο του καταραμένου ζεύγους της Κατερίνας Λβόβνα Ισμαίλοβα και του όμορφου εραστή της του εργάτη Σεργκέι, κάτω από την μουσική των Γιώτα Κοτσέτα και Αλέξη Αλεβιζάκη, ενώ χαρακτηριστική στο ρόλο της πεθεράς η Μαρία Σωτηριάδου.
Στο “Νυφικό Κρεβάτι” του Ολλανδού συγγραφέα Jan de Hartog, ακολουθούμε τον Μάϊκ και την Αγνή σε ένα ταξίδι από την πρώτη μέρα του γάμου τους, αρκετά κωμικοτραγική, μέχρι σχεδόν τρεις δεκαετίες, όπου στο τελικό happy end να αναπολούν τη πολύχρονη τους συμβίωση μέσα από όλα τα στάδια. Την τρυφερότητα, τις ανασφάλειες, τον τοκετό, την μητρότητα, μια απιστία, την επαγγελματική επιτυχία, μια άλλη απιστία, ίσως και όχι, τις ανησυχίες για την ανατροφή των παιδιών, το γλυκόπικρο συναίσθημα της αποχώρησης των παιδιών από την πατρική και μητρική εστία.
Ο Γιώργος Χριστοδούλου και η Μαρία Προϊστάκη απόλυτα ταυτισμένοι με τη δραματουργία και με μια όμορφη χημεία, που θα λέγαμε αναμενόμενο, αφού είναι ζευγάρι και στη ζωή και έχοντας γνωρίσει και τον ερχομό ενός παιδιού, ξεδίπλωσαν με χιούμορ και δραματικές στιγμές το κείμενο του Jan de Hartog, που αναδείχτηκε από την προσεγμένη μετάφραση της Μαρίας Προϊστάκη και την φρέσκια σκηνοθετική ματιά με γρήγορους ρυθμούς που δεν αφήνουν το παραμικρό κενό στο πέρασμα του χρόνου, του Γιώργου Χριστοδούλου.
“Ο Ιατροδικαστής ή Στη μνήμη της Έλλης Λαδά” του Κώστα Λεϊμονή βασισμένο σε μια ιδέα της Πολυτίμης Μαχαίρα ήταν το έργο που ερμήνευσαν με το δικό τους τρόπο οι Χάρης Σιώζος και Χρήστος Ευθυμίου. Ο Κώστας Λεϊμονής με γλυκόπικρο χιούμορ μας αφυπνίζει για τη διαπλοκή και τη διαφθορά της σημερινής πραγματικότητας και όχι μόνο.
“Καλλιτέχνες δωματίου” είναι ο τίτλος του έργου του Γιάννη Χαριτάτου βασισμένο σε κείμενα του Edvard Radzinsky, από έναν κύκλο έργων του με θέμα τη γυναίκα σε διασκευή και σκηνοθεσία Βασίλη Θεοδώρου. Ένα συναρπαστικό ψυχολογικό θρίλερ όπου πρωταγωνιστές είναι εκείνος κι εκείνη που θα παίξουν την τελευταία πράξη του δράματος όπου εναλλάσσονται και μπερδεύονται ο έρωτας, το μίσος η εκδίκηση, η απελπισία, ο θάνατος, το χάος μιας ψυχής, χωρίς όμως να λείπει και το γλυκόπικρο χιούμορ και ερμηνεύουν υποδειγματικά οι Βασίλης Θεοδώρου και Πάρις Κονιδάρης.
Ο Βασίλης Θεοδώρου μετά τους “Καλλιτέχνες Δωματίου”, αναλαμβάνει πάλι το τριπλό εγχείρημα, κάνοντας την διασκευή και την σκηνοθεσία των “Χορτοφάγων” του Kristian Kristov και κρατώντας έναν πρωταγωνιστικό ρόλο, πετυχαίνει απόλυτα, εξουσιάζοντας κυριολεκτικά το έργο έχοντας δίπλα του την Μυρτώ Παππά, τον Δημήτρη Έξαρχο και την Τζωρτζίνα Δάρλα, όπου με πρόσχημα την υγιεινή ζωή όντας χορτοφάγοι, ξεκινούν το τρέξιμο κατά τη διάρκεια του οποίου αρχίζει μια αδυσώπητη εναλλαγή συγκρούσεων και αποκαλύψεων των μυστικών που φέρουν αυτοί οι τέσσερεις τελείως διαφορετικοί άνθρωποι, μέχρι το λυτρωτικό φινάλε. Και βέβαια ένα στοιχείο που φορτίζει συναισθηματικά και συγκινησιακά είναι και η μουσική που πλαισιώνει το έργο με το τραγούδι “Ρίσκο” σε στίχους, μουσική και ερμηνεία του νεαρού Αλέξανδρου Αγγελούση.
Είδαμε και τον “Ίωνα” του Ευριπίδη πριν το ταξίδι του στη Νέα Υόρκη, σε σκηνοθεσία Ιόλης Ανδρεάδη και διασκευή για δυο πρόσωπα Ιόλης Ανδρεάδη και Άρη Ασπρούλη μια ωραία στημένη παράσταση με τη Δήμητρα Χατούπη στο ρόλο της Κρέουσας και την υπέροχη και αναπάντεχη έκπληξη, την ερμηνεία του Κωνσταντίνου Μπιμπή, συνοδευόμενοι ηχητικά από τον μουσικό Νίκο Τουλιάτο.
Ο Κωνσταντίνος Μπιμπής με την καθαρότητα του λόγου και την άνεση στην εναλλαγή των οκτώ ρόλων που ερμήνευε (Ίων, Ερμής, Δύο γυναίκες του Χορού, Ξούθος, Παιδαγωγός, Υπηρέτης, Πυθία) την εκφραστικότητα και την μελετημένη κινησιολογία έδωσε μια εξαιρετική πνοή στη τραγωδία του Ευριπίδη, άξιος κάτοχος και αυτός του Βραβείου Χορν 2017.
Ο Ευγένιος Ιονέσκο, θεμελιωτής του θεάτρου του παραλόγου με “Το Μάθημα” ένα κωμικό δράμα του 1950 αποδομεί την εξουσία, την παιδεία, την ίδια την κοινωνία, που στέκεται απαθής και άβουλη και στηλιτεύει με τρόπο ωμό, τον αυταρχισμό και την άνοδο της φασιστικής νοοτροπίας στη διδακτική διαδικασία. Ο Δημήτρης Κομνηνός και θεατρική ομάδα 90οC μεταφέρουν το “Μάθημα” ως “τω μάθειμα” στην Ελλάδα του 2019 και με ένα εύστοχο τρόπο και καυστικό χιούμορ σαρκάζουν την απόσταση των δύο κόσμων διδασκόντων και μαθητευόμενων, που ενισχύεται με την αντικατάσταση του ρόλου της μαθήτριας όπως περιγράφεται στο πρωτότυπο κείμενο του Ιονέσκο, με ένα non-binary άτομο (εκτός του δίπολου άνδρας-γυναίκα) υπογραμμίζοντας την αποδοχή στη διαφορετικότητα και τα εγκλήματα που έχουν γίνει στο όνομα της.
Εξαιρετικός ο Μελέτης Γεωργιάδης στο ρόλο του καθηγητή που αποτύπωσε άψογα τον αυταρχισμό, τη φασιστική νοοτροπία, την επιβολή στο κατώτερο, το διαφορετικό, ο James Rodi απέναντί του ασκεί με γοητεία την αντίδραση στην καταπίεση, ενώ η Μαρίνα Πολυμέρη, απλά υπέροχη.
Ο Δημήτρης Κομνηνός, ευρηματικός και πρωτοπόρος στον θεατρικό χώρο και όχι μόνον, μετά τον Ιονέσκο έρχεται να παρουσιάσει, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, την ταραχώδη και αντισυμβατική ζωή του Alan Turing, της πιο εμβληματικής προσωπικότητας του 20ού αιώνα και πάλι σε συνεργασία με την θεατρική ομάδα 90°C, ανεβάζει μια παράσταση, περισσότερο θεατρικό ντοκουμέντο, το οποίο αντλεί τη θεματολογία του από την ιστορική πραγματικότητα.
Ο Δημήτρης Κομνηνός αντί για τις προλογικές σκηνές των Piscator και Brecht, χρησιμοποιεί μόνιμο αφηγητή με την εύστοχη επιλογή του James Rodi, παρουσιάζοντάς τον σαν σύγχρονη νεανική φιγούρα, που συμβολίζει άλλωστε και τον συνδετικό κρίκο με τις επιστημονικές ανακαλύψεις του Alan Turing που άλλαξαν τον ρου της ανθρωπότητας και με μια non linear αφήγηση ρέουν συνεχόμενα data που δίνουν την ευκαιρία στον θεατή που με τον διαφορετικό του εγκέφαλο καθένας έχει την ευκαιρία να επεξεργαστεί. Εξαίρετοι στους ρόλους τους ο Στέλιος Ψαρουδάκης ως Alan Turing, συνοδευόμενος από τους Πέτρο Λιόντα, Φοίβο Παπακώστα, Ζώγια Σεβαστιανού, Μελέτη Γεωργιάδη και Ειρήνη Βαλατσού.
Και πέντε ξεχωριστές παραστάσεις για την πολυσυζητημένη διαφορετικότητα.
Το “Tom in Greece” του βραβευμένου Michel Marc Bouchard που ανέβασε ο Σαράντος Γεώργιος Ζερβουλάκος για πρώτη φορά στην Ελλάδα, σε μια μεταφορά και στην ελληνική πραγματικότητα της ταινίας του Xavier Dolan “Tom à la ferme” με μια συγκλονιστική Ρένια Λουιζίδου και έναν εξαίρετο συγχρονισμό στο άγριο και σκληρό παιχνίδι ανάμεσα στους δύο διαφορετικούς κόσμους που πετυχαίνουν ο Αντώνης Πριμηκύρης στο ρόλο του Tom και o εξαιρετικός Λευτέρης Πολυχρόνης σε έναν από τους καλύτερους Francis.
Η παράσταση του Tunnel of Oppression και της Eä – Ενημέρωση, Κατανόηση, Αποδοχή «Επτά Γράμματα», που γράφει και σκηνοθετεί ο Δημήτρης Πλαβούκος, ένα φανταστικό ταξίδι αυτογνωσίας, που μας φέρνει αντιμέτωπους με τον εαυτό μας και τις επιλογές μας και τις αλήθειες μας. Μια πολύ καλή δουλειά από όλα τα παιδιά, νεαρής ηλικίας ως επί το πλείστον, από τους οποίους ξεχώρισαν ο ίδιος ο σκηνοθέτης Δημήτρης Πλαβούκος στο ρόλο του ηθοποιού και ο Αντώνης Τσουρουνάκης στο ρόλο του Έκτορα, για τη δυναμική τους και τη σχέση τους με τη σκηνή.
Το F*cking Men του Joe Di Pietro, σε μια τολμηρή σκηνοθετική προσέγγιση του Αντώνη Γαλέου, είναι ένα ανθρωπολογικό πείραμα για τα απώτερα όρια των ταμπού και της ανεκτικότητας, ένα έργο που μιλάει για τον έρωτα και το συναίσθημα ως δυνάμεις οι οποίες υπερβαίνουν τα φύλα και κάνουν τους ανθρώπους να υπερβαίνουν τον εαυτό τους, γιατί όπως το καλό σεξ, κάθε στιγμή της ζωής που περνάει σε αφήνει να ζητάς κάτι ακόμα. Οι Περικλής Ασημακόπουλος, Άρης Βέβης, Ορφέας Γεωργίου, Γιώργος Κυριακόπουλος, Βασίλης Λιάκος, Νίκος Μέλλος, Γιώργης Παρταλίδης, Θαλής Πολίτης, Νίκος Σαμουρίδης και Βλάσσης Χρυσικόπουλος, καθένας μόνος και όλοι μαζί σαν ένας έδωσαν απόλυτα το στίγμα του Joe Di Pietro στην πολιτισμική και καλιρια γραφή της διασκευής του σκηνοθέτη.
Ένα θεατρικό ρομάντζο για τον πιο απλό, συγκινητικό έρωτα, ο «Αγνός εραστής» του David Plante είναι μια ελεγεία για τον επί σαράντα χρόνια σύντροφό του, τον Έλληνα ποιητή και εκδότη Νίκο Στάνγκο, την κοινή τους ζωή και το τραγικό τέλος της. Μια μακρά σε διάρκεια ερωτική αφιέρωση, μια σχεδόν σωματική και συγκινητική σπουδή πάνω στο θέμα της απώλειας και του πένθους, της μνήμης και της φαντασίωσης.
Μια παράσταση-αφήγηση όπου, σε αντίθεση με την πραγματική ιστορία, τέσσερις ηθοποιοί, οι Μάνος Βαβαδάκης, Κατερίνα Πατσιάνη, Θάνος Τσακαλίδης και Ειρήνη Φαναριώτη, σχηματίζοντας 4 ζευγάρια (δύο ετερόφυλα και δύο ομόφυλα) εναλλάσσονται διαρκώς επί σκηνής και μιλούν για την αληθινή, ουσιαστική αγάπη, ανεξαρτήτως φύλων, ανεξαρτήτως ηλικίας, ανεξαρτήτως καταγωγής.
Και τέλος, το «Αποτύπωμα» μεταφορά του “Vincent River” του Philip Ridley, που μεταφράζει και σκηνοθετεί ο Αλέξανδρος Μπαλαμώτης, είναι ένα συναρπαστικό, συγκινητικό και με σκοτεινό χιούμορ έργο, με στοιχεία ψυχολογικού θρίλερ, όπου ο σκηνοθέτης καθοδηγεί έντεχνα τους δύο τραγικούς ήρωες, την Ανίτα και τον Ντέιβι ώστε να γίνουν αυτοί οι δύο άνθρωποι, με όλο το φορτίο που κουβαλάει ο καθένας τους, να ζήσουν την αγωνία τους για την αποκάλυψη της αλήθειας, να μας βάλουν με ειλικρίνεια σε αυτό το σύμπαν και να μας κάνουν να τους συμπονέσουμε
Να αναφέρω ακόμα και την τολμηρή παραλλαγή της Έλενας Μαυρίδου στο “Περιμένοντας τον Γκοντό” του Σάμιουλ Μπέκετ με ένα υπέροχο δίδυμο Βλαδίμηρο και τον Εστραγκόν που ερμηνεύουν οι Γιάννης Λεάκος και Έκτορας Λιάτσος, ενώ εξαιρετικός, απολαυστικός και δυναμικός ο Μιχάλης Μιχαλακίδης στο ρόλο του Πόντζο καθώς και στο παράλληλο δίδυμο Βλαδίμηρο και Εστραγκόν με τον Γιάννη Κατσιμίχα. Πολύ καλή και η Δήμητρα Κούζα στο ρόλο του αγγελιοφόρου και του Λάκι συνοδευόμενη από την παρουσία της Φωτεινής Μποστανίτη.
Την “Ιστορία έρωτα και αναρχίας” της Lina Wertmüller διασκευάζει ο Γιάννης Λασπιάς με ένα σύγχρονο, τολμηρό αλλά περίτεχνο τρόπο με μια οπτική Πίνα Μπάους, (για άλλους φελινική) με διάχυτο Νίνο Ρότα, όπου κυριαρχούν ο σουρεαλισμός και η κινησιολογία οπότε αποφεύγεται αυτόματα κάθε σύγκριση με την ταινία. Ο σκηνοθέτης πετυχαίνει να μεταφέρει τα μηνύματα του ανατρεπτικού αυτού έργου με ένα καστ ηθοποιών, νέων στην πλειοψηφία τους που το υποστήριξαν δυναμικά. Εξαιρετική η Δώρα Χρυσικού στο ρόλο της Σαλώμης, ενώ ο νεαρός Βασίλης Αθανασόπουλος που με σεβασμό ενσάρκωσε το ρόλο του Τουνίν, στην κορύφωση έδωσε πραγματικό ρεσιτάλ.
Το “My Story, vl2” είναι το “One Man Show” του Σωτήρη Μεντζέλου, το οποίο όχι μόνο φλερτάρει επίμονα με το “Stand Up” αλλά προχωράει και στο crowd work που αποτελεί ίσως το πιο δύσκολο μέρος και το πετυχαίνει στο έπακρον. Ακολουθώντας τον απαράβατο κανόνα του Stand Up τα κείμενα του Σωτήρη Μεντζέλου με μια απίστευτη αλληλουχία και ασταμάτητη ροή σε παρασέρνουν στα πιο απίθανα σημεία.
Ο “Εξόριστος” του Γιώργου Βασιλειάδη, είναι μια λαϊκή μουσική παράσταση, ύμνος στους γνωστούς και αγνώστους αγωνιστές και ήρωες της νεότερης ιστορίας του τόπου μας, για την δημοκρατία, ένα θεατρικό ταξίδι από το παρόν στο παρελθόν και αντίστροφα, όπου σε όλη τη διάρκεια του, τα τραγούδια γεφυρώνουν τις δύο αυτές χρονικές στιγμές, μέχρι την κορύφωση, στο φινάλε, που παρόν και παρελθόν ενώνονται πάνω στη σκηνή. Μια παράσταση που σήκωσε σχεδόν στις πλάτες του ο ακούραστος Χρήστος Αγγελόπουλος, συνοδευόμενος από έναν θίασο αποτελούμενο από τους Τέτη Μπρέσκα, Στάθη Γκάτση, Βασίλη Ευδαίμωνα, Μικαέλα Ζούστη και Ειρήνη Ορφανίδη.
Θέατρο όμως δεν είναι μόνον η πρόζα αλλά και το μουσικό θέατρο, η όπερα και η οπερέτα αντίστοιχα, τα οποία όμως θα πρέπει να αποτελέσουν ξεχωριστή ενότητα. Εδώ όμως θα αναφέρω τρεις παραστάσεις που ξεχώρισα τις προηγούμενες θεατρικές περιόδους, αρχίζοντας με τα δύο αριστουργήματα της τέχνης που οι λέξεις είναι δύσκολο να περιγράψουν το μεγαλείο τους.
Με το τέλος του χειμώνα και την πρώτη μέρα της άνοιξης ξεπρόβαλε ένα αριστούργημα διεθνών προδιαγραφών, ένα έργο ανυπέρβλητης αισθητικής που προκαλεί συναισθήματα πού δύσκολα περιγράφονται με λόγια οι “Οι Στοιχειωμένοι” σε μια ευφυή και εμπνευσμένη σύνθεση του Δημήτρη Μαραμή που έντυσε τα αριστουργήματα της Δημοτικής μας ποίησης “Του νεκρού αδερφού” και “Το Γιοφύρι της Άρτας” καθώς και το σύγχρονο “Το στοιχειό της Χάρμαινας” σε σκηνοθεσία Θάνου Παπακωνσταντίνου, με έναν ανυπέρβλητο και μοναδικό στο είδος του Θοδωρή Βουτσικάκη, πλαισιωμένο από ένα εξαιρετικό καστ με πρωτοστάτες τον Βασίλη Δημακόπουλο, την ανυπέρβλητη στο ρόλο της μάνας Αργυρώ Καπαρού, την Ελένη Δημοπούλου, Βασιλική Καρακώστα, Λητώ Μεσσήνη και με ένα έξοχο δίδυμο τον Σταμάτη Πακάκη και τον Νίκο Ζιαζιάρη που σαν Στοιχειά, Μάστοροι και Άνεμοι έδωσαν μια αριστοτεχνική υπερφυσική πνοή.
Αργότερα τον Σεπτέμβριο ήρθαν οι “ΕΚΚΛΗΣΙΑΖΟΥΣΕΣ Η λαϊκή οπερέτα”, ένα σπουδαίο έργο του Σταμάτη Κραουνάκη που μεταφράζοντας ολόκληρο το κείμενο του Αριστοφάνη, έφτιαξε ένα λιμπρέτο πάνω στο οποίο συνέθεσε τη μουσική του, δημιουργώντας μια κανονική οπερέτα ξεκλειδώνωντας τον ποιητικό κόσμο του Αριστοφάνη στην αιχμηρή, βαθειά πολιτική και επίκαιρη σάτιρα.
Με λιτά σκηνικά και εναλλαγές φωτεινών χρωμάτων, τη σκηνοθετική αρμονία της Μαριάννας Κάλμπαρη και την εξαίρετη χορογραφική πινελιά του Θοδωρή Πανά, με μια Σοφία Φιλιππίδου σε μια εξωπραγματική ερμηνεία στο ρόλο της Πραξαγόρας σε μια έκσταση ωσάν πρωθιέρεια αρχαίου Μαντείου, τον υπέροχο βαρύτονο Χριστόφορο Σταμπόγλης ως Βλέπυρο, τις γυναίκες να φωτίζει καθεμιά με το ρόλο της και τα παιδιά της ΣΠΕΙΡΑ-ΣΠΕΙΡΑ της τελειότερης σύνθεσης που θα μπορούσε να υπάρξει, από τον Γιώργο Στιβανάκη με την αξεπέραστη σκηνή της γριάς στο φέρετρο, τον υπέροχο Σάκη Καραθανάση, τον Κώστα Μπουγιώτη με την οπερατική φωνή του, τον Χρήστο Γεροντίδη με την γνήσια φωνή και την αξιομνημόνευτη σκηνή Βλέπυρου-Χρέμη στο παγκάκι καθώς και τα παιδιά της ορχήστρας, εκπληκτικά μοναδικοί στο είδος τους. Μουσική, χρώμα και δέος που πλημύρισαν το κατάμεστο Ηρώδειο και λίγο αργότερα σε επανάληψη με άρωμα Κουν στο Θέατρο Τέχνης.
Ειδικής μνείας όμως χρήζει και η “Αμίλητη” της συνθέτριας Δήμητρας Τρυπάνη, σε ποιητικό κείμενο του βραβευμένου Παντελή Μπουκάλα. Ένα σύγχρονο χορικό μα και συνάμα σαν κομμάτι αρχαίας τραγωδίας, όπου στοιχεία αλληλένδετα ήχος, φωνές και μουσική, μοιρολόι, τύψεις και εξιλέωση περιγράφουν ένα αποτρόπαιο έγκλημα που έγινε τον19ο αιώνα σε ένα ορεινό χωριό της Ελλάδας.
Αυτήν την μυσταγωγία συμπληρώνουν, το λιτό και εκθαμβωτικό σκηνικό-γλυπτό της παράστασης της Βρετανίδας γλύπτριας Κάθριν Γουάις και οι φωτισμοί της Βαλεντίνας Ταμιωλάκη που έδωσαν ιδιαίτερη υποβλητικότητα στο βωμό που στήθηκε αυτή η τελετή στην οποία συμμετείχε μια εξαιρετική ομάδα ταλαντούχων νέων, όπως οι Σοφία Κετεντζιάν, Αλίκη Σιούστη, Γεωργιάνα Φιλιππάκη, Αντώνης Βασιλειάδης, Αλέξανδρος Ψυχράμης, Γιώργος Κασαβέτης, Ραφαήλ Κριτούλης, Γιώργος Νικόπουλος, Βασίλης Πελαντάκης, Γωγώ Ξαγαρά και Δημήτρης Τραυλός, που με άψογη τεχνική και τέλειο συγχρονισμό, έψαλαν την ωδή στην αδικοχαμένη κοπέλα, επειδή έτσι μετρούσαν οι καιροί. Ο Νίκος Ζιάζαρης με την ιδιαίτερη φωνή του, συγκίνησε με το «όχι» που έπνιξε μέσα του ο Κωνσταντής, ο μικραδελφός της αδικοχαμένης Μηλιάς.
Τέλος, το “Red Jasper Cabaret Theatre”, ένα ατμοσφαιρικό θεατρικό καμπαρέ, που στεγάζεται στην πρώην Β’ Σκηνή της Οδού Κεφαλληνίας, είναι ένας χώρος με πλούσια θεατρική ιστορία, που φιλοδοξεί να παρουσιάσει διάφορες μορφές παραστατικών τεχνών, με επίκεντρο το μουσικό και cabaret theatre, δίνοντας το βήμα σε νέους καλλιτέχνες να μας γνωρίσουν τη δουλειά τους. Αυτό διαπίστωσα με την πρώτη μου επαφή και το “Tanz – Οι Περιπέτειες μίας Νεότητας”, που σκηνοθετεί ποιητικά ο Γιάννης Παναγόπουλος, βασισμένο στην σκανδαλώδη όπως θεωρήθηκε νουβέλα του Klaus Mann “Der fromme Tanz. Das Abenteuerbuch einer Jugend”.
To “Tanz” τοποθετείται στη Γερμανία στις πρώτες ημέρες της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, είναι ένα ποίημα για τις “περιπέτειες μιας νεότητας” και το τέλος της αθωότητας. Ο Χρήστος Σταθούσης, ο Κωσταντίνος Γεωργόπουλος, η Ιωάννα Λέκκα, ο Μικές Γλύκας και η Holly Grace, παιζουν, χορεύουν και τραγουδάνε σε μιαν ατμόσφαιρα βγαλμένη λες από μεταπολεμικό ambiance της Liliana Cavani.
